tag:blogger.com,1999:blog-58403901290871816642024-03-13T12:08:12.206+05:30मझेरिया कलां : अवधी क्यार पहिला ब्लॉगतोर सब्द उर्दू अपनाइस, अंगरेजी उरु कीन्हिंस,
बोली खड़ी बुलंदशहर की, दांते अंगुरी दीन्हिस।
देखि प्रवाह चरित का चित्रण छन्द, गीत, धुनि धारा,
दुनिया भर की सगरी बोली, जोरि न सकीं अखारा।
तोरी नीति, कहावत, कबिता, जग की करैं, ठठोली,
अब जिउ मां धरु धीर, राम की प्यारी अवधी बोली।
-रचयिता : पं. वंशीधर शुक्लAnonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.comBlogger27125tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-1721986437856123212016-05-31T01:35:00.001+05:302016-06-02T13:21:57.426+05:30<div dir="ltr" style="text-align: left;" trbidi="on">
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNoSpacing" style="text-align: center;">
<br /></div>
<h2 style="text-align: center;">
<span style="font-size: large;"><span lang="HI" style="background: white; font-family: "mangal" , serif;">द्याखौ इन का भेस बनावा</span><span style="background: white;">, </span><span lang="HI" style="background: white; font-family: "mangal" , serif;">हाय दैया!</span></span></h2>
<div style="text-align: center;">
<span lang="HI" style="background: white; font-family: "mangal" , serif; font-size: 10pt;"><span lang="HI" style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial; font-size: 10pt; text-align: left;"></span></span></div>
<div class="MsoNoSpacing">
</div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: "mangal" , serif;"><span style="background-color: white; font-size: 13.3333px;"><b><i>पंकज शुक्ल </i></b></span></span><br />
<span style="font-family: "mangal" , serif;"><span style="background-color: white; font-size: 13.3333px;"><br /></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">द्याखौ इन का भेस बनावा, हाय दैया,</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">तबहूं सबते च्वाख चरित्तुर? हाय दैया।</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;"><br /></span></span>
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">जागैं सबते बाद म घर मा, हाय दैया,</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">खाए क चाही रोज चूरमा, हाय दैया</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">घर मा फाका, घूमैं बन मा, हाय दैया,</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">अइसा कैसा न्वाख चरित्तुर, हाय दैया।</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;"><br /></span></span>
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">सेंदुर प्वाछै, बार बिछाए, हाय दैया,</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">बिछुआ, चोटी सब बिसराए, हाय दैया,</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">गांव कि गैया, सहर बिलैया, हाय दैया,</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">ई है सबते ध्वाख चरित्तुर, हाय दैया।</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;"><br /></span></span>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjxMtMby3HVU923Mm0v0X73k9a4QBX9agWeXINTEjNog5VRFbkpRXRqD13kCjHMlBV_AiCoZgGzJiSI0Yt-m7s8fCaNHmGYnCthdxHdp17_VZrOaAYzz-T12ETNLGGUdKCG23pyaozOnRIj/s1600/Pic+Prostitute+%25282%2529.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjxMtMby3HVU923Mm0v0X73k9a4QBX9agWeXINTEjNog5VRFbkpRXRqD13kCjHMlBV_AiCoZgGzJiSI0Yt-m7s8fCaNHmGYnCthdxHdp17_VZrOaAYzz-T12ETNLGGUdKCG23pyaozOnRIj/s1600/Pic+Prostitute+%25282%2529.jpg" /></a></div>
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;"><br /></span></span>
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;"><br /></span></span>
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">द्याखौ इन का भेस बनावा, हाय दैया,</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">जहां द्याखौ तहां पोज बनावा, हाय दैया,</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">घर मा झगड़ा, बाहर लफड़ा, हाय दैया,</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">तबहूं सबते च्वाख चरित्तुर? हाय दैया।</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;"><br /></span></span>
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">रहैं बिलाए बिना बताए, हाय दैया,</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">भूल नमस्ते करैं है हाए, हाय दैया,</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">सगरे लच्छन दिहें दिखाए, हाय दैया,</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">अब जाना हम त्रिया चरित्तुर, हाय दैया।</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;"><br /></span></span>
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">सहर सहर मा सौहर कीन्हे, हाय दैया,</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">वार करैं हैं पीठि म छुपिकै, हाय दैया,</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">पालिटिक्स पे करै पीएचकै, हाय दैया</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">जरि के होई राख चरित्तुर, हाय दैया।</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;"><br /></span></span>
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">द्याखौ इन का भेस बनावा, हाय दैया,</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">तबहूं सबते च्वाख चरित्तुर? हाय दैया।</span></span><br />
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;"><br /></span></span>
<span style="font-family: mangal, serif;"><span style="font-size: 13.3333px;">© पंशु 31052016</span></span><br />
<div>
<br /></div>
</div>
</div>
Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-35918546763236571352011-04-30T23:27:00.002+05:302011-04-30T23:30:20.860+05:30जब बंबई म भै रहै सोने कि बरसात..<span style="font-style:italic;">जहाज त निकरा सामान ना जाने कहां कहां जाक गिरा और कित्तेन केरि खोपड़ि फाटि गै। उई जहाज म तमाम सामानन क साथ सोनौ लदा रहे। सोने केरि सिल्ली औ बिस्कुट बंबई म बंदरगाह केरे आसपास रहै वालेन केरे घर म बरसे रहैं। तमाम सिल्ली त लोगन केरि छतै तोड़ि क भीतर जा गिरीं। कौनो क जान चलिगै, कौनो करोड़पति हुइगा रहै इ धमाका तेरे।<br /></span><br /><br /><a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjYn46i2slfB_hysmdj_bba2luZo043FUaWf00ZA9hBLsUsgXUmqF5qC4VBQQ4HOcZ8Yl9PwHXElgu-s8tYKSRilA6H2e52pUUXndh-pp4D-AbnNxNACjTsl_hsAalszM8TfE9Ocudfh8a/s1600/Bombay-Docks-aftermath1.png"><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 400px; height: 288px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjYn46i2slfB_hysmdj_bba2luZo043FUaWf00ZA9hBLsUsgXUmqF5qC4VBQQ4HOcZ8Yl9PwHXElgu-s8tYKSRilA6H2e52pUUXndh-pp4D-AbnNxNACjTsl_hsAalszM8TfE9Ocudfh8a/s400/Bombay-Docks-aftermath1.png" border="0" alt=""id="BLOGGER_PHOTO_ID_5601437729147127490" /></a><br /><br />बंबई म वैसे तो अवधी ब्वालै वाले तमाम लोग हुइबै करिहै, लेकिन एहि दांय मुंबई पुलिस केरे सीआईडी दफ्तर जाए खातिर याक टैक्सी पकरी त वहिका चलावै वाले याकै पंडित जी निखरै। चेहरे प चमक, बाल उजर औ चोटी म गांठि लागि दिखी। हम अंदाजा लगावा कि होए न होए इ पंडित जी अपनै इधर क्यार हुइहैं। बंबई म ऑटो और टैक्सी म बइठै क बादि वहिका चलावै वाले तेरे बातचीत करै केरि हमारि पुरानि आदत अहै। एहि ते गांव जवार छोड़ि क आए इ पंचन केरे मन की बातौ पचा चलति है औ रास्तौ कटि जाति है। याक दुई दांय त गाड़ी चलावै वाले महाराष्ट्र क्यार निकरै औ बात छेड़तै धाराप्रवाह मराठी म बतियावै लाग। हम मतलब भरि कै मराठी तो समझि लेइति अहै लेकिन मराठी म बातचीत करै क प्रैक्टिस अब्यौ जारी है। उम्मीद करिति अहै कि भगवान चइहैं तो यहौ भाषा जल्दी ही सीखि जइबै।<br />खैर, बात हुई रहै पंडित जी की। उनते हम पूंछा कि दादा कब ते हौ बंबई म। तो अपनि लेउंड़ी खजुयाक बोले सन तो नाई यादि लेकिन हमारि पढ़ाई लिखाई औ सिखाई सब बंबइहि म भै है। तो हम कहा जानो बचपनै म आ गे रहौ हियन। गाड़ीवान दादा हम त पूछेनि कि का हियन आजादी के पहिले याक गोदी म याक जहाज म भे विस्फोट कि बात तुमका पता अहै? यू जानौ कि वहि के अरते परते हम ई सहर म आए रहन।<br />दादा जौन बात पूछि रहे रहै वा बात सन 1944 केरि आय। ऊई दिन वाकई बंबई म बहुतेन केरे घर मा छप्पर फाड़ि क सोना बरसा रहै। भा यू रहै कि तकरीबन सात हजार टन भारी पाना क्यार जहाज जेहि क्यार नांव एस एस फोर्ट स्टिकिने रहै, 12 अप्रैल 1944 कइहां बंबई क बंदरगार पर पहुंचा। यू जहाज उई साल 24 फरवरी कइहां इंग्लैंड त चला रहै। 30 मार्च क यू कराची पहुंचा। हुअन इ जहाज तेरे तमाम माल असबाब औ बारूद उतारा गा। जगह खाली भै तो वहिमा कराची बंदरगाह पर तमाम दुसरी चीजें भर दीन्ही गईं। 12 अप्रैल क बंबई पहुंचा जहाज दुई दिन तो अइसेहे हियन ठाढ़ रहा फिर वहिके बाद एहि पर तेरे सामान उतारब चालू कीन्ह गा। औ, एहि बिच्चे जहाज पर जोर क्यार धमाका भा। थोड़ि ही देर म दूसर धमाका भा। जहाज म आगि लागै क बाद इ धमाका जहाज पर लदे बारूद त लपटै पहुंचे क बादि भे। यू जहाज तो धमाक क बादि डूबिबै कीन्हेस, आसपास क्यार तमाम अउरौ जहाजन केरि जल समाधि हुइगै। साढ़े सात सौ लोग इ धमाकन तेरे और धमाक क बाद फैले लोहा लंगड़ केरे चपेट म आक स्वर्गै सिधारि गे। बतावा जाति है कि दुई हजार क करीब लोग घायलौ भे रहैं।<br />जहाज म आगि कैसे लागि, कोई लगाएसि कि अइसेहे लागि गै। अब्यौ लगे एहि क्यार ठीक ठीक पता कौनो क नाई अहै। पहलि तो लोग समझेनि कि अमेरिका क पर्ल हार्बर कि नांय ह्यानौ जापान क्यार हमला हुइगा अहै। दूसर विस्व युद्ध चलति रहै, एहिके मारे इ बात क्यार ज्यादा प्रचारौ नाई होनि दीन गा और ना आजु काल्हि क नांय तबै ज्यादा अखबार या टीवी चैनले रहें। धमाका केरे बाद आधा किलोमीटर तेरेहो जादा केरे इलाका म खून खच्चर मचिगा रहा। जहाज त निकरा सामान ना जाने कहां कहां जाक गिरा और कित्तेन केरि खोपड़ि फाटि गै। उई जहाज म तमाम सामानन क साथ सोनौ लदा रहे। सोने केरि सिल्ली औ बिस्कुट बंबई म बंदरगाह केरे आसपास रहै वालेन केरे घर म बरसे रहैं। तमाम सिल्ली त लोगन केरि छतै तोड़ि क भीतर जा गिरीं। कौनो क जान चलिगै, कौनो करोड़पति हुइगा रहै इ धमाका तेरे। इ धमाका मइहां बिखरे सोने क्या बिस्कुट अब्यौ इ इलाका केरि खुदाई म निकरा करति हैं। <br />गाड़ीवान दादा कइहां यू पूरा किस्सा सुनावा तो उनकी आंखिन क चमक औरो बढ़िगै। कहे लाग द्याखौ तुम पंचै परदेस त हियन आवै क बदिहू इत्ता कुछ जानति हौ इ सहर क बारे म। लेकिन इस सहर पर अब ऐसे गिरोहन क कब्जा अहै जौन सहर क जानै न जानैं एहिका अपन बतावै क ढोल जरूर पीटत अहैं। दादा बतावै लाग पांच साल क लरिका तेरे लइके 55 साल तक के मनई कैसे यू जनतै कि उई यूपी क्यार आहिं, बत्तमीजी त बात करै लागत अहै। दादा कहै लाग आमची कहै म कौनौ बुराई नाईं अहै लेकिन अगर इ लोग इ सहक क्यार मेजबान अहैं तो फिर तो मेहमान क भगवान मानै जाए केरि अपने हियन बरसन त परंपरा रही अहै। सुनि रहे हौ, उद्धव ठाकरे औ राज ठाकरे भैया। जय महाराष्ट्र। जय हिंद।Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-85569617521030567592011-03-04T20:22:00.002+05:302011-03-04T20:27:10.962+05:30आखिर कौन लाल जड़े रहैं पीपली लाइव म?<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg5D6xfAY0VjGx9u_SgHwlOuqlKBUybAlQN68t1T5nC8dnrt1kRWdCl0nTug_wauUI23ulNmWnxhy4KnVq_VQ7ocEFnMMs9XAtursMctdqZAulGUqVXN8KwQia-VCS937e7fDt7HxKFVSkD/s1600/Peepli_Live_Stills_1.jpg"><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 212px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg5D6xfAY0VjGx9u_SgHwlOuqlKBUybAlQN68t1T5nC8dnrt1kRWdCl0nTug_wauUI23ulNmWnxhy4KnVq_VQ7ocEFnMMs9XAtursMctdqZAulGUqVXN8KwQia-VCS937e7fDt7HxKFVSkD/s320/Peepli_Live_Stills_1.jpg" border="0" alt=""id="BLOGGER_PHOTO_ID_5580238760373685986" /></a><br /><span style="font-weight:bold;">“का पीपली लाइव क ऑस्कर म एहिके मारे पठवा गा रहै कि स्लमडॉम मिलिनेयर म भै भारत की बेइज्जती कम परिगै रहै औ आमिर चाहति रहैं कि दुनिया तनुक हमरी गरीबी प औरु हंसै। भला याक पिच्चर जौन उल्टी ते सुरू होए और टट्टी प खत्म होए, वहिका भारत म पिछले साल बनी सैकड़ों फिल्मन म सबते बढ़िया मानि लीन गा? अगर या बात ना रहै तो फिर काहे पठवा गा येई फिलिम कइहां ऑस्कर म?” (येई लेख तेरे)</span><br /><br />भली कह्यौ। तो भइया याक दांय फिर ते ऑस्कर चाचा कइहां पुरानी दुनिया क सलीमा नीक नाईं लाग। इनाम तो छ्वाड़ौ, इनाम तेरे पहिले अखिरी कि पांच पिच्चरौ मइहां कौन हिंदी कि फिलिम कि गिनती नाई भै। जौन कहौ तौन यादि परति है कि पिछले दस साल म जैसे हे अपन फिल्म फेडरेसन ऑफ इंडिया मतलब कि एफएफआई कौनो हिंदुस्तानी सलीमा क्यार नाम घोषित करति है, ऑस्कर म पठवै खातिर, सगरे टीवी चैनलन प हुर्र कटि जाति है। औ, जैसे हे बौरे गांवै ऊंट आवा के नांय या हुर्रि पटाति है, सुरू हुई जाती हैं गारी गुप्तारि, कि या फिल्म उनके कहै त भेजिगै। फलाने या पिच्चर पठवै खातिर कित्ता जुगाड़ लगाएन वगैरा वगैरा। लेकिन हम तौ कहिति है कि अगर कौनो बड़मनई तनुक ढंग ते जादा नाई पाछे क दस साल म पठई गई पिच्चरन केरि लिस्ट देखि ले, तो वहिका पता चलि जाइ कि काहे स्लमडॉम मिलेनियर जैसी विदेसी पिच्चर म विदेसी ऑस्कर जीते वाले देसी रेसुल पोकुट्टी कहत है कि हिंदुस्तान वाले ढंग की पिच्चर ऑस्कर म नाईं पठवत।<br />वइसे तो महेस भट्ट जैसे फिल्मकारन कि या बात मानै म हमका कौनौ संकोच नाईं कि काहे भला ऑस्कर वाले हमका यू बतावैं कि कौनि फिलिम बढ़िया है, कौनि नाईं औ काहे उनके पैमाना पर हमकी पिच्चरै नापी जाएं, औ काहे भला हम पंचै कौनौ गोरी चमड़ी वाले कि तारीफ प खीसै निपोरी। लेकिन पोकुट्टी भैया कि या बातौ हम मानिति अहै कि अपने देस ते ढंग की पिच्चरै जादा कईकै नइहिं पठइ जाती हैं। लगान क्यार नाम जब ऑस्कर खातिर पठवा गा रहै तो अखिरी कि पांच पिच्चरन म आवै क खातिर बतावा जाति है आमिर खान जादा नाईं तो कम ते कम एक करोड़ क करीब रुपया हुअन अमेरिका म खर्च कइ डारा तेइन। खर्चा चाहै जित्ता हुइगा होए लेकिन जब लगान क्यार नंबर इनाम पा सकै वाली फिल्मन के बीच म लागि गा रहा, तो उनकेरि खुसी उनकी आवाज प झलकै लागि रहै। तब आमिर खान अमरीका तेरे फोन कीन्ह तेइन। उई दिना हम याक न्यूज चैनल म रहन औ आमिर चैनल की मार्फत पूरे हिंदुस्तान क साथै अपन खुसी देर तक बांटी तेइन। लेकिन बिचरऊ खिसियाएक रहिगे, जब आखिर म इनाम कौनो औरि हि फिलिम क मिलि गा रहै। एहि के बादि तेरे पिछले दस साल म आमिर खान क नाम त जुड़ी तीनि औरिउ पिच्चरै रंग दे बसंती, तारे जमीन पर औ पीपली लाइव ऑस्कर म सामिल होएक खातिर पठई जा चुकी अहैं। चलौ खैर रंग दे बसंती औ तारे जमीन पर मइहां कुछ तौ बात रहै। गांव जवारि क अलावा दुनिया क अऊरौ देसन क लोग एहिका द्याखा तेइन। कुछ तौ बार रहै इ पिच्चरन म, लेकिन पीपली लाइव?<br />का पीपली लाइव क ऑस्कर म एहिके मारे पठवा गा रहै कि स्लमडॉम मिलिनेयर म भै भारत की बेइज्जती कम परिगै रहै औ आमिर चाहति रहैं कि दुनिया तनुक हमरी गरीबी प औरु हंसै। भला याक पिच्चर जौन उल्टी ते सुरू होए और टट्टी प खत्म होए, वहिका भारत म पिछले साल बनी सैकड़ों फिल्मन म सबते बढ़िया मानि लीन गा? अगर या बात ना रहै तो फिर काहे पठवा गा येई फिलिम कइहां ऑस्कर म?<br />पिछले दस साल म अच्छा सलीमा छोड़ि क सितारन क नाम के चक्कर म ऑस्कर तक पिच्चर भ्याजै क यू एकुइ मामला ना आय। एहिके पहिले शाहरुख खान कि देवदास और पहेली ऑस्कर क दरवाजे त लौटि चुकी अहै। अऊऱ त अऊर अमिताभ बच्चन कि फिल्म एकलव्य क को कहै। इ फिल्म क चक्कर म तो मुंबई म तमाम कोर्ट कचहरी हुइगै रहै। हाईकोर्ट म एफएफआई क हलफनाम देक परा कि आगे त कौनौ फिल्म ये तना न पठई जाइ।<br />ऑस्कर मइहां गैर अंग्रेजी पिच्चरन क सम्मान क्यार सिलसिला जानौ 1956 म सुरू भा रहै। औ एहिके अगिलेहे साल यानी क 1957 तेरे अपने हियन क्यार फिल्म बनैया अपनी अपनी पिच्चरै इनाम क खातिर पठवन लाग। मुला मदर इंडिया, सलाम बॉम्बे औ लगान क छांड़ि क याकौ फिल्म अखिरी क पांच पिच्चरन म तक्का जगा नाईं बना पाएनि। इ सालन म पठई गईं 40 त जादा पिच्चर कि लिस्ट प कौनौ सरसरी निगाहौ डारै तो वहिका समझि म आ जाई कि मामला कहां बदबदान जा रहा। अब यू बताऔ अगर अमेरिका म यू ऑस्कर दे वाले अगर अपनी हियन कि मदर इंडिया, अपूर संसार, मुगल ए आज़म, साहिब, बीवी और गुलाम औ गाइड जैसी पिच्चरन क ऑस्कर लायक नाईं मानेन्हि तौ भला पीपली लाइव क का बिसात!<br /><br /><span style="font-style:italic;">यू लेख "झाड़े रहौ कलेक्टरगंज" कॉलम के तहत वेब पोर्टल बिहारडेज़.कॉम पर प्रकाशित हुइ चुका अहै। साइट पर जाए खातिर ई लिंक पर क्लिक करौ -</span> <br />http://www.bihardays.com/6nation/awadhi-column-peepli-live-pankaj-shukla/Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-40904169026764925532011-02-22T13:22:00.003+05:302011-02-22T13:50:17.750+05:30येऊर म अवधी सत्संग<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj8aPHkf9nQtkSWQDZlF-7_mftuohIWxU4GPCLeXb8RppOJLRlKoWnqU_q9imXgwbxVymX5g-M2xa5RvwtaAcKQIzuQx6ukrPg-zHEZfMHvlugRKJSxzP9ysJ8K-5ERXHsMQiuop8OF52bk/s1600/20Feb2011_page3.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 311px; height: 174px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj8aPHkf9nQtkSWQDZlF-7_mftuohIWxU4GPCLeXb8RppOJLRlKoWnqU_q9imXgwbxVymX5g-M2xa5RvwtaAcKQIzuQx6ukrPg-zHEZfMHvlugRKJSxzP9ysJ8K-5ERXHsMQiuop8OF52bk/s400/20Feb2011_page3.jpg" border="0" alt=""id="BLOGGER_PHOTO_ID_5576425553959857394" /></a> माफ कीन्हैयो कलमगीर होति भए खबर लिखेम देरि कई दीन्हि। लेकिन यू बंबई सहर अइस है कि मन क्या कुछौ करेह नाई देति। बंबई थ्वारा आगे ठाणे म याक जगह है येऊर। ह्यानै बहुत साल पहिले बाबा स्वानंद याक जगह डेरा जमावा रहैन। उन्हिंन केरि समाधि क नेरे भा अवधी सम्मेलन। सम्मेलन का कहौ, घर जवारि क लोगन त मिलाभेंटी क्यार एकु मौका रहै। तसल्ली या बात कि रहै कि अवध क्यार लोग कम ते कम अपनी भाषा क लइके फनफनान तौ। नहिं तो उत्तर भारत केरि बस याकै भाषा इन दिना बिकाय रही और वा है भोजपुरी। भोजपुरी बनारस त लइकै गया तक बोली जाति है और अवधी ब्रज के आगे त लइके कासी तक। तुलसीदास केरि बलिहारी कहौ कि या भाषा गैर अवधी लोगन के घरैहो पर पढ़ि जाति है।<br />बतावा गा कि एहिते पहिलेहौ एकु अवधी सम्मेलन अखिल भारतीय स्तर पर हुई चुका अहै। यू दूसर रहै। लखनऊ, बाराबंकी, उन्नाव, हरदोई, अमेठी त लइकै बनारस तक के लोग जुटे। सायद 1976 म अमेठी क्या जगदीश पीयूष अपने हियन बनी मलिक मोहम्मद जायसी केरि मजार त अइसै कुछ काम सुरू कीन तेइन। अवधी क बारै म लोगन क बतावै खातिर अब अगिले साल बंबईहिम पहिला विश्व अवधी सम्मेलन होए जा रहा।<br />सब लोग इकट्टा भे तो सबते पहिले इ बात पर गुस्सा दिखाएन कि ससुर तमाम हिंदी सलीमा त लइके टीवी सीरियलन म डॉयलाग लिखे अवधी म जाति हैं औ कहा जाति है कि भोजपुरी आए। ऑस्कर तक जा पहुंची आमिर खान केरी लगान म तो अपने लखनई क्यार के.पी. चच्चै संवाद लिखे तेइन। आमिर खानौ क्या पुरिखा हरदोई क रहैया बताए जात अहै। उनकौ अवधी भाषा केरे पुनर्जागरण म सामिल कीन जाएक चही। लोगन यहौ कहेन कि लखनऊ केरि मसहूर गायिका मालिनी अवस्थी गउतीं कजरी, सोहर सब अवधी म हैं लेकिन सरकारन त पइसा भोजपुरी क नाम प लेती अहैं। सम्मेलन म मांग कीन्हि गै कि लोकभाषन क नाम प आम जनता क पइसा लुटावै वाली सरकारै पहिले तो भोजपुरी क नाम प अवधी क ब्याचब बंद करैं। प्रवासी संसार क्यार संपादक राकेश पांडे एहिकै खातिर एकु अभियान सुरू करै कि वकालत कीहिन। अवधी क सामने मौजूद चुनौतिन क बारे बंबई यूनिवर्सटी म हिंदी क एचओडी रहे डॉ. रामजी तिवारी कहेन कि अवधी क बोली क बजाय भाषा कहैक चही। काहेक या बात तो तुलसीदास सालन पहिले कहि दीन तैइन। अवधी अकादमी चलावै वाले जगदीश पीयूष यहि मौका पर पहले विश्व अवधी सम्मेलन क्यार अध्यक्ष दोपहर का सामना क संपादक प्रेम शुक्ल कइहां बनावै क प्रस्ताव कीहिन, जहिका सबै लोग मंजूर कई दीन्हेनि।<br />अवध ज्योति क संपादक डॉ. राम बहादुर मिश्र क कहब रहै कि अवधी म गद्य आजुकाल्हि कम लिखा जाए रहा। अवधी विकास संस्थान क अध्यक्ष विनोद मिश्र कहेनि कि अवधी कबहूं बिलाय नाईं सकत। उई बताएन कि आजु काल्हि सगरै चैनलन पर कौन न कौनो सीरियल म कौन न कौन किरदार अवधी म ब्वालत जरूर दिखाई परति है। नवनीत क्यार संपादक रहि चुके गिरिजा शंकर त्रिवेदी कहेनि अवधी क ब्वालब बहुत जरूरी अहै। सब पंचन क अपने अपने घर मा लरिका बच्चन त दिन मा याक आधी दांय अवधी म जरूब ब्वालब चही। हमरे हिसाब त अवधी क साहित्य इंटरनेट पर लावब बहुत जरूरी अहै। अवधी क इ सम्मेलन क्यार संयोजक राजेश विक्रांत औरिउ तमाम बातै अवधी प्रेमिन क एकजुट करै क खातिर बताएन।Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-25913768836066829562010-02-13T14:52:00.002+05:302010-02-13T14:54:00.626+05:30अवधी उपन्यास- क़ासिद (16)<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjJdnmV0K1JOX7wPOxRooxOa9X3Sa-eFGXR8nQ895xoW49AiZAdftQ_50vy1_desO57n5nKNGUh0vOyywGUm4GN38CXANzSYPzDaWSPwUKCUCXsEia4QP884ysIQDcbh-c9V3ZSbmwgYBM/s1600-h/Bhole+Shankar+08.jpg"><img style="display:block; margin:0px auto 10px; text-align:center;cursor:pointer; cursor:hand;width: 400px; height: 266px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgjJdnmV0K1JOX7wPOxRooxOa9X3Sa-eFGXR8nQ895xoW49AiZAdftQ_50vy1_desO57n5nKNGUh0vOyywGUm4GN38CXANzSYPzDaWSPwUKCUCXsEia4QP884ysIQDcbh-c9V3ZSbmwgYBM/s400/Bhole+Shankar+08.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5437656214177804802" /></a><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"><br /></span><p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in 42.55pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">आजु जानौ टिल्लू के स्कूल म छुट्टी अहै। दादी सबेरे बताएनि तौ लेकिन इनकी समझि कुछु नाई आवा कि आजु काहे क छुट्टी है कौनौ तिथि आए जहिमा दादी देर लगे मंदिर म पूजा करती हैं। टिल्लू मौका निखारि क आयशा क घरे पहुंचि गे। दून्हौं याक दूसरे के समहे बैठि हैं।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">आयशा क हाथन म मेहंद लागि है औ उई मेहंद बचावति भै अपन बाल संभारै क कोसिस कई रहीं। उन केरे बालन केरि याक लट बार बार गालन पर गिरि जाति है। टिल्लू देखि रहे आयशा क परेसानी। आयशा फिर अपनि लट संभारेनि। टिल्लू फिर आयशा क देखेनि। आयशा फिर अपनि लट संभारेनि। अबकी दांय जैसे हे लट आयशा के गालन पर गिरी, टिल्लू आगे बढ़िकै आयशा क्यार बाल ठीक तेरे उनके जूड़ा म खोंसि दीन्हेनि। आयशा यौ देखि क मुस्कुराईं तो टिल्लू शरमा गे। </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in 42.55pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">अच्छा तौ काला अक्षर भैंस बराबर। तुम पढ़ाई काहे नाईं करती हो।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">टिल्लू बात घुमावै खातिर बोलि परे। </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-left:42.55pt;text-align:justify;tab-stops: 0in 42.55pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> </span></span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in 42.55pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">टिल्लू क सवाल सुनि कै आयशा पहले तो सकपकानीं कि का जवाब देई। लेकिन वोई मज़ाक क मूड म दिखाई परीं, कहै लागीं, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">छोटे मियां। तुमहीं पढ़ा देओ ना हमका। तुम तौ हमेसा क्लास म फर्स्ट आवति हौ।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“<o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-left:42.55pt;text-align:justify;tab-stops: 0in 42.55pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> </span></span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in 42.55pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">दादी, एहकि इजाज़त कबहूं ना द्याहैं।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">टिल्लू अपनि लाचारगी जताएन। फिर जैसे हे जानि परा कि कहूं बात आयशा क खराब ना लागि जाए। एकदम ते रुकिगे। आयशा क घाईं ध्यान त द्खायति भै कहै लाग, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">लेकिन, तुम पढ़िहौ तो ज़रूर ना। अगर तुम कहौ तौ हम दादी तेरे नज़र बचाक आ जावा करिबै।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“<o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in 42.55pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in 42.55pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">आयशा तेरे कुछु कहति नाई बना। बस लरिकवा क भोला चेहरा द्खान लागीं। अइस लाग जैसे कौनौ बात अहै जौन इनके भीतर ते बाहर आवा चहति है, लेकिन बिचरेऊ ना जाने कौनी मजबूरी म बोलि नाईं रहीं। आयशा त कुछु कहति नाईं बना तौ इ टिल्लू क अपने तीर खींच लीन्हेनि। आयशा दुलार दिखावति भै टिल्लू क्यार माथा चूमि लीन्हेनि। टिल्लू तो जैसे दुलार क दुखिया अहै। तुरतै आयशा केरे आंचल म सिमटि गे। फिर धीरे त आयशा क चुन्नी हटा क बोले, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">तुम का मोहल्ला म कोठा बनावै वाली है</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">?”<o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-left:42.55pt;text-align:justify;tab-stops: 0in 42.55pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> </span></span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in 42.55pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">आयशा एकदम त हड़बड़ा गईं। टिल्लू क दूरि ढकेलेनि। आयशा क मुंह ते बस एत्तै निकरि पावा, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">का</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">तुम यू का कहि रहे हौ</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">?”</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> एत्ते म आयशा क अम्मा कि आवाज़ भीतर त सुनाई परी, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">को है</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">आयशा</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">?</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> तुमते कहा रहै कि अब्बू कि चिट्ठी</span></span><span lang="HI"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">डारि आएओ औ तुम हौ कि मेहंदी लगा क बैठि गईं।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> आयशा मेहंदी संभारति भै अम्मा घाईं लपकीं। टिल्लू आयशा क भीतर जाति भै देखि रहे। उनका बस आयशा कि आवाज़ सुनाई परि रही।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in 42.55pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in 42.55pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">अम्मीजान,टिल्लू आहीं। तुम कहा रहौ ना कि अब्बा क चिट्ठी आजै भ्याजै क है, तो हम इनका बुला लीन रहै चिट्ठी लिखै खातिर। लेकिन यू पता नाईं का आंय बांय सांय बकि रहा</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">?”</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> आयशा कि अम्मा धीरे धीरे लकड़ी क सहारे पाछे क कमरा तेरे बाहर निकरीं। आयशा उन क्यार एकु हाथु पकरे हैं। टिल्लू दौरि क आयशा क अम्मा क्यार दूसर हाथ थाम लीन्हेनिं। तीनों ह्वानै दलान म बैठि गे।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-left:42.55pt;text-align:justify;tab-stops: 0in 42.55pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> </span></span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in 42.55pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">अरे, इ बेचारे क का पता</span></span><span lang="HI"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">दुनियादारी। बिन महतारी क लरिका है, जौनु कुछु दूसर समझा दीन्हेनि, इ वहै मान लीन्हेनि।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> आयशा क अम्मा धीरे त बोलीं। महतारी क स्नेह कोख क फर्क नाई जानति। वहिके खातिर तौ जैसे अपनि बिटिया वइसेहे दूसरे क लरिका।<o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in 42.55pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in 42.55pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">टिल्लू हू क आयशा क अम्मा पर अपनपव झलकि आवा। कहै लाग, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">चच्ची, अबकी दांय तुम्हू चच्चा त ईदी में मोबाइल फोन मांगि लेहौ। अब चिट्ठी पत्री क्यार ज़माना नाई रहा।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“<o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-left:42.55pt;text-align:justify;tab-stops: 0in 42.55pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> </span></span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in 42.55pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">हां बेटा, कहा तौ पिछली हू दांय रहै। लेकिन आयशा क अब्बा कहति रहै कि मोबाइल रखै त घर मा चैन नाईं रहति। वोऊ पूरी उमरि बसि वहै सामान घर मा लाए, जेहिके बिना काम न चलति होए।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">आयशा कि अम्मा खान साहब क बारे म बतावति रहीं औ आयशा टिल्लू दून्हें ध्यान त उनका सुनति रहे। आयशा कि अम्मा क बात सुनै वाला कोई मिलै तो उई घंटन बतियावा करै लेकिन बिन आंखिन क मेहरिया त को बतियावै। बेचरेऊ क बस बिटियै क सहारा है। </span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> </span></span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in 42.55pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in 42.55pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">अरे छव्वाड़ौ अम्मी, तुम्हू कौन किस्सा लैके बैठि गइऊ। पता है अम्मा अबहीं टिल्लू हमते का कहति आहीं।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">आयशा क लागि गा रहा कि अगर अम्मा क ट्वांका न गा तो इ ना जानै अब्बा कि कौनी कौनी बातें लइकै बैठि जइहैं। लेकिन टिल्लू आयशा कि बात सुनिकै मुंडी खाले क लटिका लीन्हेनि। फिर तनिक द्यार म द्याखन लाग कि आयशा कि अम्मा आयशा कि ई बात क्यार का जवाब देती हैं। आयशा की अम्मा थोरी द्या तौ चुप्पै रहीं, फिर हवा म हाथ बढ़ा क टिल्लू क टट्वालन लागीं। ऐसी वैसी लहरावै क बाद आयशा कि अम्मा क्या हाथ टिल्लू क मूंडै पर पहुंचा तो उई टिल्लू क्यार बाल सहलावै लागीं। दुलार पाक टिल्लू फिर ते निहाल हुइगै।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in 42.55pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in 42.55pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">तम्हू ना, हमेसा इ नान्हिं सरे लरिकवा क पीछ परी रहती हौ। हमका तब तनुकु तनुकु दिखाई परति रहै। मोतिया बिंद होएक बावजूदौ। यू पैदा भा रहै तो एहिकि दादी खुदै आई रहैं मिठाई लइकै। पूरे मोहल्ला म एहिकि दादी घरै घरै जाक मिठाई बांटी तेइनि। मुला अब ना उई दिन रहे और ना अब इनकी दादी अवति हैं मिठाई लइकै। बेचरेऊ केरि अम्मौ नाईं रहीं।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">दादी क्यार पूरा दुलार उमड़ि आवा टिल्लू पर।<o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in 42.55pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in 42.55pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">टिल्लू धीरे त आयशा कि अम्मा के और नेरे खसिकि आए। आयशा कि अम्मा टिल्लू पर हाथ फिराएनि। आयशौ टिल्लू तन दुलार त देखि रहीं।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in 42.55pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in 42.55pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">चच्ची,हमरी अम्मा हमका छोड़ि क काहै चली गईं</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">?” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">टिल्लू तनुक रुआसे हुइगे। आयशा औ उनकी अम्मा चुपा गईं। का जवाब दें भला लरिका क इ सवाल क्यार</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">?<o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-left:42.55pt;text-align:justify;tab-stops: 0in 42.55pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="text-align:justify;tab-stops:0in"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: medium;">(जारी..)</span></span><span style="font-size:10.0pt;"><o:p></o:p></span></p>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-6207316874601590872010-02-04T00:06:00.003+05:302010-02-11T10:29:22.784+05:30अवधी उपन्यास- क़ासिद (15)<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjwl7rQl1frFhzCjn0pChO8lApKiSMbXtAAy8d4iDuCPfN1o-Krn0Q8VVQXW7JGLCNtlNSvg67UrFhA-6SF9DnEYQSngOJyT9awNPrYIY0fWKSW015Lkj5rDKCJl0YanH5CxvbiYGU05zmT/s1600-h/angels.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 227px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjwl7rQl1frFhzCjn0pChO8lApKiSMbXtAAy8d4iDuCPfN1o-Krn0Q8VVQXW7JGLCNtlNSvg67UrFhA-6SF9DnEYQSngOJyT9awNPrYIY0fWKSW015Lkj5rDKCJl0YanH5CxvbiYGU05zmT/s320/angels.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5434088303715866434" /></a><p class="MsoNormal" style="text-align:justify"><b><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">अइसी</span></b><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;"> आयशा आसमान तन निगाहें लगाए टुकुर टुकर देखि रहीं, वइसी टिल्लू क नींद नाई आ रही। ऊई अपने बिस्तर पर परे परे कुलबुला रहे। दादी याक दुई दांय लरिकवा तन देखेनि। टिल्लू जानौ आसमान म तारा गिनि रहे। दादी कित्तौ कड़क होएं लेकिन आखिर आहीं तो अम्मै ना। बिचरेऊ क्यार करेजु पसीजि गा। </span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align:justify">“<span lang="HI" style="font-size: 10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">सो जाओ बच्चा बहुत राति हुइगै। </span>“<span lang="HI" style="font-size:10.0pt; mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">दादी बड़े दुलार त टिल्लू क बाल सहलाएनि। लेकिन टिल्लू करवट बदलि क आसमान घाईं अब्यौ द्य़ाखति रहे। दादी क लाग कि लरिकवा जानौ परेसान है। तो फिर ते मनुहार कीन्हेनि, </span>“<span lang="HI" style="font-size:10.0pt;mso-ansi-line-height:115%; font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">अच्छा चलौ तुमका कहानी सुना देइति है। बिना कहानी नींद ना आवै क बीमारिहु बहुत खराब है। अब आज तुम्हार पिताजी नाईं हैं तो चलौ हमहीं कहानी सुना देई। लेकिन हमका तौ जादा कहनिऊ नाईं अवति हैं। तुम्हरी अम्मा ना जानै कहां त रोजीना याक नई कहानी ले अवति रहैं।</span>“</p> <p class="MsoNormal" style="text-align:justify"><span lang="HI" style="font-size: 10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">अपनी अम्मा की बात सुनि कै टिल्लू एकदम ते दादी तन द्याखन लाग। दादी क जानि परा कि जानौ गलत टाइम पर गलत बात मुंह ते निकरि गै। लेकिन टिल्लू ना रुआसे भे औ ना उनके दीदन पर पानी आवा। बस चेहरा तनुक एकदम ते सीरियस हुइगा। <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align:justify">“<span lang="HI" style="font-size: 10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">दादी, अम्मा चली कहां गईं। औ काहे हमका छोड़ि गईं।</span>”</p> <p class="MsoNormal" style="text-align:justify"><span lang="HI" style="font-size: 10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">अब दादी बड़ी चाहे जित्ता होएं लेकिन बिन महतारी के लरिका क समझावै भर का बड़प्पन तो केहू के पास नाई हुइ सकत। महतारी का दुलार ना पावै क दर्द तो वोई समझ सकति हैं जे अम्मा क आंचल त बचपनै म दूरि हुइगै। तबौ दादी समझावै क पूरी कोसिस कीन्हेनि, </span>“ <span lang="HI" style="font-size:10.0pt;mso-ansi-line-height:115%; font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">बच्चा ऊइ भगवान तीर गई हैं। हुई सकत है कि नई कहानी सीखन गई होएं। कब लगै तुमका रोजु रोजु नई कहानी सुनवतिं। खतम हुई गईं रहै उनकी सब कहानीं।</span>”<span lang="HI" style="font-size:10.0pt;mso-ansi-line-height:115%; font-family:Mangal;font-size:11.0pt;"> </span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align:justify">“<span lang="HI" style="font-size: 10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">अरे, तो हमते बतावैक रहै। या कौनु बात भै। अरे हम छ्वाट रहन तब कहानी सुनिति रहै। अब तो हमरी किताबैं म कित्ती कहानी है। अब तो हम खुदै उनका कहानी सुना सकिति रहै। लेकिन, दादी वा परी वाली कहानी अम्मा बहुत नीके सुनवति रहैं।</span>“ ‘<span lang="HI" style="font-size:10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">टिल्लू छन मा बड़े भै औ छनै भर मां फिर ते बचपन म लौटि आए। </span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align:justify">“<span lang="HI" style="font-size: 10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">तौ तुमका वा परी वाली कहानी अब्यौ यादि है।</span>”</p> <p class="MsoNormal" style="text-align:justify"><span lang="HI" style="font-size: 10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">दादी अपनि बात कहि कै टिल्लू तन द्याखन लागीं। लेकिन टिल्लू तो जानों कहानी म कहूं हेरा गे। टिल्लू कि आंखी बंद भईं तो अइस जानि परा जानौ समहें त आयशा चली आ रहीं। परिन के भेस म। आयशा परी वाले कपड़ा पहिर क दूर त दौरत चली आ रहीं। जानौ टिल्लू खातिर कौनिउ नियामत लइके आए रहीं। लेकिन तबहिनै एकु घोड़ा दौरत दिखाई परा। घोड़ा पर एकु राजकुमार बैठि है। घोड़ा धीरे धीरे आयशा के नेरे आवा औ राजकुमार ग्वाफा मारि क आयशा क उठाएसि औ अपने साथ लइके कुहासा म कहूं चला गा। टिल्लू दूरि त यू नजारा देखि रहे, उइ एकदम ते हड़बड़ान। आंखी खोलेन तौ देखेनि कि दादी आंगन म घूमि रहीं औ च्वारन का भगावै वाला मंत्र पढ़ि रहीं-</span><span lang="HI"> </span>“<b><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">तिस्रो भार्या</span>: </b><b><span lang="HI" style="font-size:10.0pt; mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">कफलस्य दाहिनी मोहिनी सती।</span><span style="mso-spacerun:yes"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">तासाम् स्मरणमात्रेण चौरो गच्छित निष्फल</span>:</b><b><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">।।</span><span lang="HI"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-size: 10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">कफल्लम, कफल्मम,</span><span lang="HI"> </span></b><b><span lang="HI" style="font-size:10.0pt; mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">कफल्लम।</span>“ <span style="mso-spacerun:yes"> </span></b><span lang="HI" style="font-size:10.0pt; mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">दादी श्लोक पढ़ेन फिर याक हाथ क दूसरी गदोरिया पर जोर त फटकी दीन्हेनि।<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align:justify"><span lang="HI" style="font-size: 10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">टिल्लू पूछि बैठि, </span>“<span lang="HI" style="font-size:10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">दादी एहिते का होति है</span>?”<span lang="HI" style="font-size:10.0pt;mso-ansi-line-height:115%; font-family:Mangal;font-size:11.0pt;"><span style="mso-tab-count:3"> </span></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align:justify">“<span lang="HI" style="font-size: 10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">श्लोक पढ़ै क बादि जित्ती दूर हमरी ताली कि आवाज़ जाइ, चोर अइब्यौ करी तो चोरी न कई पाई।</span><span lang="HI"> </span>“<span lang="HI" style="font-size:10.0pt;mso-ansi- line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">दादी क या बात सुनि कै टिल्लू तनुक हैरान भे कि भला यू मंत्र पहिले काहे नाई उनका पता चला नहिं तो उई तो रोजीनै यू मंत्र अमरूद कि बगिया म पढ़ि अवतीं। कम ते कम गद्दर अमरूद तो चोरी होए त बचि जातीं। दादी अपने म मगन श्लोक पढ़ति जा रहीं औ घर भरे म घूमि घूमि क ताली बजावति जा रहीं।</span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align:justify"><span lang="HI" style="font-size: 10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">याक कोलिया भरै क दूरी पर आयशा की अम्मौ अइसै कुछु कर रहीं। आयशा की अम्मा आंगन म लकड़ी के सहारे बाएं ते दाएं छ्वार फिरि दाएं त बाएं छ्वार आ जा रहीं। आयशा की अम्मा क्यार होंठ खुले औ कुरान शरीफ़ केरि याक आयत उनके मुंह ते निकरी- </span><b>“</b><b><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;mso-ansi-line-height:115%; font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">अल्लाहू ला इलाहा इला हुआ अल हय्युल</span>, </b><b><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;mso-ansi-line-height:115%; font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">कय्यूम ला ताखिज़ूं सिनातउं वला नऊम</span>, </b><b><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;mso-ansi-line-height:115%; font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">लहू मा फि अस समावाति वमा फिल अर्ज़</span>, </b><b><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;mso-ansi-line-height:115%; font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">मनज़ल लज़ी यशफऊ इन्दु इल्ला</span>, </b><b><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">बेइज़निही या लमू मा बैना एदीहिम वमा</span>, </b><b><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">ख़लफहुम वला युहीतूना बिशैइन मिन इल्मिही</span>, </b><b><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">इल्ला बिमाशा वसेआ कुर्सीयुहूस समावाति वल अर्ज</span>, </b><b><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;mso-ansi-line-height:115%; font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">वला यू दुहू हिफ़ज़ुहुमा व हुवल अलियुल अज़ीम।</span>“<o:p></o:p></b></p> <p class="MsoNormal" style="text-align:justify"><span lang="HI" style="font-size: 10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">आयशा परे परे अम्मा क आवाज़ दीन्हेनि, </span>“<span lang="HI" style="font-size:10.0pt; mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;"><span style="mso-tab-count:1"> </span>आ जाओ अम्मीजान, ई पाक़ आयत उल कुरसी क्यारै असर है कि अब लगै हमरे घर पर कौनौ कि नज़र नाई लागि।</span>“ “<span lang="HI" style="font-size:10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">औ दुआ करौ कि आगेहौ ना लागै।</span>“ <span lang="HI" style="font-size: 10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">आयशा की अम्मा कहति भै अपने बिस्तर पर बैठि गईं।<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align:justify"><span lang="HI" style="font-size: 10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">टिल्लू फिर ते आंखी मूंदि लीन्हेनि। परी फिर ते उनके सपना म आ चुकी है। अबकी दांय सुट्टू, इरफान, मंगोली औ फुंटी सब हैं। खूब धमा चौकड़ी मचि रहि। बचपन क्यार सपनौ कित्तै सरल होति हैं। <o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNormal" style="text-align:justify"><span lang="HI" style="font-size: 10.0pt;mso-ansi-line-height:115%;font-family:Mangal;font-size:11.0pt;">(जारी....)</span></p><p class="MsoNormal" style="text-align:justify"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:x-small;"><i>picture used here is for depiction only, if some one owes copyright of it, please bring it to my notice and it will be replaced.</i></span></span></p>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-86352011209176017922010-01-30T20:43:00.002+05:302010-02-03T17:28:16.700+05:30अवधी उपन्यास- क़ासिद (14)<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiY6jD83HCb01OgQ1u6EmVWNde46Rh52cwQY3nPfxhqXUxvElnFdC9Ifdfgt1BatXnKrRenJuPrth9kylrmyUfwF0jAzzr4a_c_FFDe5_FVgu_-ADWnvsgA2YiGD3E6jpNvKTp4s0dtN60_/s1600-h/night-sky.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 213px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiY6jD83HCb01OgQ1u6EmVWNde46Rh52cwQY3nPfxhqXUxvElnFdC9Ifdfgt1BatXnKrRenJuPrth9kylrmyUfwF0jAzzr4a_c_FFDe5_FVgu_-ADWnvsgA2YiGD3E6jpNvKTp4s0dtN60_/s320/night-sky.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5432551587501626482" /></a><p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">सांझ घिरि आई। थोरेहे द्यार म आसमान म नखतौ चमकन लाग। नौकर चाकर लोग अपने अपने काम म व्यस्त हुइगै और शुक्लाजी टीवी खोलि क बैठि है टीवी द्याखन। आजु दुई तीन दिनि बादि बत्ती आई है। फत्त्तेपुर चौरासी जैसे गांवन म बिजली आवबु कौन्यो त्यौहार ते कम नाई है। पहले तो बत्ती खूब आवा करति रहै, लेकिन पिछले चुनाव म इलाके क विधायक हुइगै समाजवादी पार्टी क्यार और सूबे म सरकार बनिगै बहुजन समाज पार्टी केरि। बस तबहि ते फत्तेपुर मा बिजली बरसात कि नाईं भगवान भरोसे हुइगै। </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">डिशटीवी केरि जब सुरुआत भै तो शुक्लाजी के घर मा जिले क्यार पहला डिशटीवी लाग रहै। समाचार चलत होएं तो शुक्लाजी की अम्मौ आ जाती है टीवी द्याखन। टीवी परिहां समाचार चलि रहे। शुक्लाजी और उनकी अम्मा दोनों जने याक याक कुर्सी पर बैठि क समाचार देखि रहे। एत्तैहेम टिल्लू हु कमरा म घुसे। देखिन क सबक्यार ध्यान टीवी तन लाग है तो येऊ टीवी द्याखन लाग।<o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 212.65pt 327.75pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">शुक्लाजी के घर ते थोरिहु दूर अमीर हसन क टालौ पर हलचल है। हुअन बिजली क खंभा त कटिया डारि क जलावा गा बल्ब चमकि रहा है। रेडिया पर समाचार आ रहे अउर चार पांच बुजुर्ग मनई बैठि क समाचार सुनि रहे। सब मनई चुपै बैठि है। एत्तेह म बत्ती चली गै। याके बुजुर्ग के मुंह ते तुरंते निकरा –</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">या अल्लाह, अबकी दांय जानौ ईद पर फत्तेपुर मा रौनक नाई रही।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">चहुं गिरदा अंधेर हुइगा तो अमीर हसन रेडियो बंद कई दीन्हेनि।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">रात बहुत हुइगै मियां। चलो भीतर चला जाए। बत्ती क्यार जित्ती द्यार क्यार दरसन बदे रहैं, उइ हुइगे। अब बत्ती नाई आई।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">‘<o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">दूसरके बुजुर्ग अपन जज्बात रोकि नाई पाए। </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">अबै द्याखौ जन्माष्टमी पर पूरा रात बत्ती रहै, लेकिन रमज़ान हैं तो बत्ती क कहूं पता नाईं। चुनाव अइहैं</span></span><span lang="HI"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">तो आ जइहैं नेता लोग, वोट मांगै और कहिहैं</span></span><span lang="HI"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">चौबीसो घंटा बत्ती आइ गांवन मा। ई फत्तेपुर क्यार नसीब कब बदलिहैं, पता नाईं।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">‘<o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">अमीर हसन त रहा नाई गा</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">, </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">उई गला खंखारि क बोले, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">चच्चा, नेता लोगनै त किस्मत बदलि जातै तो आजु हम पंचै यू दिन नाईं देखि रहे होइत।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“<o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">कोलिया क उई छ्वार आयशा खिड़की तीर ठाढ़े अमीर हसन क टाल प बैठे लोगन केरी बातें सुनि रहीं। एत्ते म भीतर त उनकी अम्मा आवाज़ लगाएनि, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">अरे कहां हौ</span></span><span lang="HI"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">बिटिया......</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">”<o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">आयशा तुरतै अपन ध्यान खिड़की त हटाएन और तख्त पर बिछौना बिछावति भै जवाब दीन्हेनि, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">आ रहिन</span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">अम्मीजान.. बस तुम्हार बिस्तर लगा रही रहन..</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">”<o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">आयशा की अम्मा तेहि ले धीरे धीरे लकड़ी केरे सहारे अउर दीवार टटोलति भै हुअन लगे आ गईं। आयशा बिछौना बिछा ईं तो अम्मा ह्वानै पौढ़ि रहीं। आयशा नेरेहे याक खटिया पर लुढ़कि गईं। तनिक द्यार क चुप्पी क बाद आयशा क अम्मा बोलीं, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">बच्चा सबेरे अब्बा क खत लिख दीन्ह्यौ। और कल्लि ही स्पीड पोस्ट म डारि आएओ। अब्बा अबै लगे पैसा नाईं पठैएन। औ यहौ लिखि दीन्ह्यौ कि अब तौ गांवौं म दूध वाले और रिक्शावालेन तीर लगे मोबाइल हुइगै हैं। हुइ सकै तो एकु मोबाइल तुम्हरै हो खातिर भेजि दें। कब लगे दूसरेक घर जाक फोन सुना जाए।</span></span><span lang="HI"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">पीसीओह एत्ति दूरि है।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“<o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">आयशा हूं हां करति रहीं। उनके मन मा तो यहै बात घूमि रही कि का गांवन म बत्ती हु क्यार मजहब क नाम प बंटावारा हुइगा है। कि कौने त्यौहार पर कौने गांव म रौनक रही अउर कौने गांव म अंधेरा।<o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">वइसी आयशा क अम्मा धीरे धीरे बुदबुदा रहीं।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">जवान बिटिया कब लगे गांव क चक्कर काटी। जल्दी त अपने घरै जाएं तो हमारि जिम्मेदारी पूरि होए।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“<o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">का कह्यौ अम्मा</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">?“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">आयशा एकदम त चौंकि क बोलीं।<o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">आयशा की अम्मा क चेहरा पर बिटिया त सरारत करै कि मुस्कान तैरि गै, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">कुछौ नाईं कुछौ नाई। अरे याहै पूछिति आए कि का इमरान क कौनौ खत आवा रहै का आजु</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">?”<o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">इमरान का नाम सुनतै आयशा सरमा गईं। अपने दुपट्टा म अपन मुहं छुपा लीन्हेनि। अम्मा उठि बैठीं तो आयशौ खटिया म उठि बैठि अउर अपन सिर अम्मा कि गोदी म धरि दीन्हेनि। बिटिया क सिर सहलावति भै अम्मा बोलीं, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">अरे तुम नसीब वाली हौ बिटिया। अब्बा तुम्हरे खातिर कित्ता मेहनती औ कित्ता सुंदर शौहर तलाशेनि है। उ तौ तुमका खतौ लिखन लाग है। मतलब कि हमरी बिटिया क अबहीं त चाहन लाग है।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“<o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">अम्मा.....</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">आयशा फिर ते शरमा गईं। लेकिन फूटे दीदन क अपनी बिटिया कि या लाज लाली भला कहां दिखाए। या किस्मत तौ कौनौ कौनौ महतारी ह क मिलति है। अम्मा बस मुस्कुरा क करवट बदलि लीन्हेनि। आयशा अब ना जानै का स्वाचन लागीं...।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">(जारी...)</span><o:p></o:p></span></p>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-21839114433935546892010-01-15T13:37:00.003+05:302010-01-15T13:43:37.179+05:30अवधी उपन्यास- क़ासिद (13)<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjDtZLr_Qyk_PyqrZpNPfrAjKzEyRiaFD3J5_iHnPtNju2xAjSLKYwh4JMePO1YTQ9B1ljnwa_htMbFxWhgIRsH_P3SMi7W77gSp5m2WCmAjQ5bW3oO0_gGBK8U0-eumF1_R_hj9CW6_BBf/s1600-h/ram+shila.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 295px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjDtZLr_Qyk_PyqrZpNPfrAjKzEyRiaFD3J5_iHnPtNju2xAjSLKYwh4JMePO1YTQ9B1ljnwa_htMbFxWhgIRsH_P3SMi7W77gSp5m2WCmAjQ5bW3oO0_gGBK8U0-eumF1_R_hj9CW6_BBf/s320/ram+shila.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5426876090869466754" /></a><p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:56.9pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 42.55pt 106.35pt 184.3pt"><b><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">शुक्लाजी </span></span></b><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अपने लरिका पर अपनी अम्मा क पानी छिड़कत देखेन त पानी केरि बूंदन त जइसे उन क्यार अतीत टपकन लाग। वा सामौ अइसिहि रहै। शुक्लाजी केरि छत पर तेरे तमाम टोली आवति दिखाई दे रही रहैं। जेत्ते लोग इ टोलिन म सामिल रहैं सब कि जबान पर याकै बात- जय श्री राम, जय श्री राम।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:56.9pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 42.55pt 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:56.9pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 42.55pt 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">गांव क बाहर मंदिर त निकरी इ टोलिन म कम ते कम सौ डेढ़ सौ लोग रहैं। चहतीं तो इ लोग हिंदुआने की तरफ तेरे गांव में प्रवेस कइ सकत रहैं लेकिन इरादा पूजा क कम और दूसर जादा रहै। सब टोली मुसलमानी बस्तिन की तरफ रुख कइ लीन्हेनि। टोलिन केरे आगे चलै वाले लोग कमंडलन तेरे पानी की बूंदे आसपास गुजर रहे लोगन पर छिड़कति जा रहे। </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:56.9pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 42.55pt 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:56.9pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 42.55pt 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">मुसलमानी बस्ती तेरे टोली निकरीं तो मेहरिया अपने अपने लरिकन बच्चवन क घरन पर घसीटन लागीं। मुसलमानन क्यार किवाड़ खटाक खटाक बंद हुई रहै। याक आधी मजबूत दिल केरि मुसलमान मेहरिया किवाड़न की सांस त या फिर खिड़किन केरि दरार तेरे झांकि रहीं हैं। तबहिनै याक टोली शुक्लाजी की हवेली क सामने रुकि गै। इ छ्वार त हिंदुआने म घुसतै सबते पहिला घर शुक्लाजी क्यारै परति है। टोलिन म शामिल लोग और जोर जोर चिल्लान लाग – जय श्री राम, जय श्री राम।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:56.9pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 42.55pt 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:56.9pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 42.55pt 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">सगरी टोली धीरे धीरे याक के पाछै याक शुक्लाजी की हवेली क समहै रुकन लागीं। पाछे अमीर हसन के टाल पर अब मुसलमानन केरि भीड़ लागन लागि है। लेकिन सब के सब मनई अहैं याकौ मेहरिया या लरिकवा नाईं। अमीर हसन टुकुर टुकुर शुक्लाजी की हवेली तन ताकि रहे। नेरेहे आयशा क अब्बा खान साहबौ ठाढ़ है।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:56.9pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 42.55pt 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:56.9pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 42.55pt 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">शुक्ला जी धोती और कुर्ता पहिने घर ते निकरे। टोली क अगुआई कर रहे पांडे जी कमंडल त पानी लइके शुक्लाजी पर छिड़कन लाग। पाछे त निकरि कि दादी हू समहे आईं। दादी आचमन कीन्हेनि। थारी पर धरी शिलाएं पूजेन। धोती क खूंटे त निकारी क रुपया दीन्हेनि। एत्तेम टिल्लू हवेली त निकरि क बाहेर आगे। इ दादी क धोती पकरे नेरेहे ठाढ़ हैं। पांडेजी टिल्लू क देखि क मुस्करान। थारी त रोली लइके टिल्लू के माथे पर तिलक लगा दीन्हेनि। टिल्लू एत्ति भीड़ देखि क कुछ समझि नाई पाए। तिलक लगावा गा तो इ अपने पिताजी केरे नेरे ठाढ़ हुइगै। पाछे वाली टोली क्यार लोग दादी, शुक्लाजी और टिल्लू केरे ऊपर पानी छरकि रहे।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:56.9pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:42.55pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;text-indent: -42.55pt;tab-stops:0cm 42.55pt 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:56.9pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 42.55pt 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू अइसिहि भीड़ थोरे दिन पहिले अमीर हसन क दुआरे दीखि तेइन। तब जानौ सुट्टू क अब्बा हज करै जा रहे रहै। समझिम तबहूं टिल्लू क जादा कुछ नाई आवा रहे। उनका बस यादि है तो एत्ता कि उन दिन सुट्टू गाना गा रहे रहै - मदीने वाले को मेरा सलाम कहना, मदीने वाले को...। सब टोली आगे निकरि गईं। दादी और शुक्लाजी हवेली क अंदर चले गे। टिल्लू देखेनि कि अमीर हसन के टाल पर लागि भीड़ अबहूं कम नाई परी है। टिल्लू का पता नाईं का एहसास भा इ गावन लाग - मदीने वाले को मेरा सलाम कहना, मदीने वाले को...। </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:56.9pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 42.55pt 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:56.9pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 42.55pt 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अमीर हसन धम ते याक कुर्सी पर बैठि गै। और द्यार तक हिंदुआने तन जाती टोलिन कइहां द्याखति रहे। टोलिन म सामिल लोग अब्यौ कोलियन म पानी छिरकति जा रहे। जय श्री राम क नारा अब सुनाई तो परि रहे हैं लेकिन इन केरि आवाज अब कम परन लागि है।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:56.9pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 42.55pt 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:56.9pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 42.55pt 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">तबहिनै हवेली क गेट खुला। शुक्लाजी एकदम त सनाका भै। खोपड़ि क झटका दीन्हेनि। और अबहिं अबहिं जौन कुछ उ सोचि रहे रहैं, वहिके मारे फिर ते याक दाय मैदान कि तरफ देखेनि। लेकिन हुआं तो अब कौनो नाई है। थोरी देर पहिले तक खेलि रहे रहै लरिकवऔ अब हुअन नाई हैं। शुक्लाजी हवेली क गेट तन देखेन। दादी हवेली म दाखिल हुई रही अहै। पाछे पाछे टिल्लू चले आ रहे। कमीज क आस्तीन त अपन मुंह पोंछि रहे, जानौ अपने ऊपर छिड़की गईं पानी क बूंदे साफ कर रहे। शुक्लाजी स्वाचन लाग उई पानी केरि बूंदन क बारे म जौनी शिला पूजन क बखत उन पर छिड़की गई रहैं – का फत्तेपुर चौरासी केरि गंगा जमुनी तहजीब पर उइ पानी की बूंदे तेजाब बनि कै गिरी रहैं</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:56.9pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 42.55pt 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:56.9pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 42.55pt 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">(जारी....)</span><o:p></o:p></span></p>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com10tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-16223413157131846052010-01-12T21:24:00.003+05:302010-01-12T21:31:16.377+05:30अवधी उपन्यास- क़ासिद (12)<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimEPZCTpGDo52qAzHiiH9JLJO6BemgrA19yKHNcGSBbgmIVTAY-F4kaKdiLTXAOMXyBtofL6ApdlIKcHVKq5Mknt9KoyJeHFqp6nWW4VCdfJF1YrD4by7vWa1qqV4nzPrmOb9MfOZDdXLe/s1600-h/kids+playing.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 240px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEimEPZCTpGDo52qAzHiiH9JLJO6BemgrA19yKHNcGSBbgmIVTAY-F4kaKdiLTXAOMXyBtofL6ApdlIKcHVKq5Mknt9KoyJeHFqp6nWW4VCdfJF1YrD4by7vWa1qqV4nzPrmOb9MfOZDdXLe/s320/kids+playing.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5425883881058365458" /></a><p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><b>कुबेरि</b> बेरिया गांवन म वौ बखत होति है जब घरन के बाहर गोरु हरहा पहुंचन लागति हैं। जिनके घर मा लालटेन है उई लालटेन क सीसा साफ करैम औ मिट्टी का तेल चेक करन लागत हैं औ जिनके घर मां कुप्पी है उ अपनि अपनि कुप्पिन केरि बाती क्यार ल्यांड़ा झरिहा क कुप्पी जला देति हैं। येई बेरिया जादातर घरन म चूल्हा जलन लागत हैं जिन क्यार धुंआ गांव केरि कोलियन म महकनौ लागत है और आंखिन म करुवानौ लागत है। लोग अपने घरन तन चल परि हैं, लेकिन टिल्लू गांव क याक छ्वार पर बने मैदान याक बेरवा क तरे बैठ हैं। उन क्यार साथी संगी खेलि रहे लेकिन टिल्लू दूसरी छ्वार मुंह कीन्हे बैठि हैं। उनका अइसे बैठे द्यार हुइगै तौ लरिकवा टिल्लू के नेरे आ गे।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अरे अइसे नई दुल्हिनि कि नांय मूं छुपाए काहै बैठ हौ टिल्लू</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?”</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">लरिकवा आक टिल्लू तेरे चुहल करन लाग। याक लरिकवा क ऊ गाना याद आवन लाग जेहिके बारे में लोग कहत है कि यू गायक के एल सहगल कि नांय नाक ते गावति है। ऊ अपन सुर साधेसि।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">झलक दिखला जा...</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">”</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू धीरे त पलटे औ तब सब लरिकन क जानि परा कि काहे टिल्लू उनकी तन पीठि कीन्हे बैठ रहैं। उनके हाथ म याक अखबार म लिपटे दुई खजूर लरिकवन क दिखाई परे। जेहिमत याक खजूर टिल्लू मुंह म धरेन और दूसरि कसि क हाथे म पकरि लीन्हेनि।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अरे कुछौ नाईं भाईजान। बस खजूर खा रहे रहन।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">लरिकवन क मुंह ते लार असि टपकनि लाग। लेकिन अब याक खजूर क मारे को दंगा करै। सबते बड़ा लरिकवा बस एत्तै कहि पावा, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">भाइन ते दगा</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अकेले अकेले खजूर</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">कहे क साथे यू लरिकवा टिल्लू क हाथे ते कागज और खजूर क पन्नी लइकै अइसी वइसी पलटन लाग। तबहिनै वहिका पन्नी पर कुछ छपा भा समझि म आवा।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">हूं...पैक्ड इन दुबई</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">..</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">बचुआ तुम्हरे घर ते तो कौनौ दुबई गा नाईं, फिर इ खजूर</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?”</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू क चेहरा एकदम त बदलि गा। इनका लाग कि चोरी पकरि गै। लेकिन, साथी संगिन त कौनु डर औ इनते का छिपावै क। टिल्लू साफ साफ बता दीन्हेनि।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अरे आयशा दीन्ह हइन।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू क मुंह त आयशा का नांव क निकरा जैसै कौनौ बम फाट होए। सब लरिका याक साथ चिल्लान।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">आयशा</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?”</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">ओ त्तेरे की.</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> तुम्हारि दोस्ती हुइगै वहितै</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> औ हम पंचन क कानों कान सूंघ तक नाई मिलीं। अरे वह तौ हूर परी है</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">!!”</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू मुस्कान। उनका लाग कि बाजी अबै उनके हाथे त निकली नाई है। लरिकवा जौने जोश त आयशा का नाम सुनिकै पगलान वहितै टिल्लू क मन का बड़ा खुसी भै। उनका लाग जैसे उइ जगु जीति लीन्हेनि औ इस सब लरिकवा सार इन तो मीलन पीछे रहिगै। टिल्लू याक औरि सुरसुरी छोड़ेन।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">औ</span></span><span lang="HI"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">का नाचति है आयशा...</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">”.</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अबकि कौन्यो लरिका केरे गरे त आवाज नाई निकरी। सब सनाका। सब याक दूसरे क मुंह ताकि रहे। सबके मन मा बस यहै बात कि पंडितन क्यार यू लरिकवा तो बहुतै तेज निखरा। यकीन तो सबका हुइगा कि टिल्लू जौनि बात कहि रहे वा सोलहौ आना सही है। लेकिन तबहूं...</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">कसम ति</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">….”</span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">एकु लरिकवा क मन मा तस्दीक करै क इच्छा जागि परी।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू तुरतै कसम खा लीन्हेनि। सांच क कौनि आंच। </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">फिर दूसर सवाल।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">तुम कब देख्यौ।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अरे भइया। हमरी छति ते दिखाई परति है। आय़शा रोज़ सबेरे रियाज़ करती हैं और हमरी छत ते उन क्यार आंगन साफ दिखाई परति है।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">सब लरिकवन क अबकी सच्ची म लाग कि टिल्लू जगु जीति लीन्हेनि औ इ पंचे बस गिल्ली डंडै ख्यालति रहिगै। सब याक दूसरे क हारे भै योद्धान कि नाई देखि रहै। सुट्टू क चेहरा तो ऐसे उतरि गा जइसे टिल्लू उन क्यार सब कंचा याके दांव म जीते लीन होएन। मन मसोसि क रहिगै कल्लू, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">तुम्हारि तो निकरि परी टिल्लू यार। ...अच्छा हमका दिखा सकति हौ आयशा क्यार रियाज़</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">सुट्टू अइसे पूछेनि जैसे कहि रहे होए कि भैया पतवार तो तुम्हरे है हाथ म रही अब, बस एहिके पहिले क हम किनारे पर छूटि जाइ, नांव म चढ़ा लेओ।</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू क मुंह ते निकरहै वाला रहे कि काहे नाई भाईजान तुम्हू आ जाओ कल्हि सबेरे। लेकिन फिर उनका दादी क्यार चेहरा यादि आगा। पांय क अंगूठा त मिट्टी कुरेदति भै बोले, ना भाईजान। आप कइसे देखि पइहौ। आप तौ मुसलमान हौ। औ दादी कबहूं याक मुसलमान क अपनी अटारी पर चढ़ै खातिर हां ना कहिहैं।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">सुट्टू बात समझि गै। लेकिन दूसर लरिकवा जौन अब सुट्टू त उमरि म कम हैं, उई पूछि बैठि, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">यू हिंदू मुस्लिम क झगड़ा का है भाईजान</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">सुट्टू क मुंह पहिलेहे त उतरा रहै, यू सवाल सुनि कै ऊई दूसरि घांई द्याखन लाग। टिल्लू क्यारौ चेहरा अबकि उतरि गा कि इ चाहैं तोऊ अपने साथिन क अपनी छति पर नाई लै जा सकत। टिल्लू क लाग कि उनके आंसू निकरि अइहैं, सो उइ उठि कै घर तन चलि दीन्हेनि। सब लरिकवौ पीछे पीछे अपने अपने घरन तन चलि दीन्हेनि। सुट्टू अबै लगे आसमान तन ताकि रहे रहैं एकदम त उनका लाग कि सब लरिकव म उई सबते बड़े हैं तौ उई दौरि क एकदम त टिल्लू क तीर पहुंचे औ उनके कंधा पर हाथ धरि दीन्हेनि।</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अरे, तुम काहे परेसान होत है टिल्लू। हम पंचै जब बड़े होब तब यू सब झगड़ा झंझट खतम कर देबे। तब तौ तुम आवै द्याहौ न हमका अपनी छति पर।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">कहिकै सुट्टू टिल्लू केरि पीठ पर धौल जमाएन। टिल्लू क लाग जइसै उनके करेजे पर ते बोझु उतरि गा होए। उई सुट्टू तेरे हाथ मिलाएन, दून्हू दोस्त गले मिलै लाग। टिल्लू सुट्टू केरे गले लाग तो सामने त दादी मंदिर तन ते आवति दिखाई परीं। हाथे म पूजा की थाली और साड़ी क पल्ला खोपड़ी पर। तबहीं दूर गांव की मस्जिद तेरे अजान की आवाज़ सुनाई परनि लागि...अल्लाहो अकबर अल्ला...हो अकबर।</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू दौरि क दादी तीर पहुंचे, लेकिन एहिके पहिले टिल्लू दादी तेरे लिपटि पावें, ऊई हाथे त दूर रहै क्यार इशारा करन लागीं। टिल्लू समझि गै कि दादी उनका सुट्टू केरे गले लागत देखि लीन्ह हइन। बेचरेऊ चुप्पै दादी त थोरी दूर पर साथै साथ चलन लाग। दादी पूजा केरे लोटा तेरे जल लीन्हेनि औ टिल्लू पर छिरकन लागीं।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">ओम अपवित्रा वा पवित्रो वा सर्वांगतोपि वा।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">या स्मरेत पुण्डरीकाक्ष स बाह्याभ्यंतर</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">: </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">शुचि</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">:</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">।।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">दादी औ टिल्लू घर तन बढ़ति जा रहे। दूर अपनी छत पर ढाढ़ शुक्लाजी यो सब देखि रहै। उनका बीते दिनन केरि बातैं यादि आवन लगती हैं।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">(जारी...)</span></span><span style="font-size:10.0pt;"><o:p></o:p></span></p>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-16346377299321268852009-12-20T21:27:00.001+05:302009-12-20T21:31:20.185+05:30अवधी उपन्यास - क़ासिद (11)<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi4D6GXlG7yo-OjfeQAsPzBwq7ec3rLsr7DPmjMRaahAvvs0mL67GUCAlNDIWkV-6iSftJWgTAYOPBU8YWPJqcmgHzqL0Ra9W_pgUdks5BAwvG_c-oadS9px4NdGDLVg0M0uPkrV8F4_VKN/s1600-h/Surekha_Sikri.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 267px; height: 320px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi4D6GXlG7yo-OjfeQAsPzBwq7ec3rLsr7DPmjMRaahAvvs0mL67GUCAlNDIWkV-6iSftJWgTAYOPBU8YWPJqcmgHzqL0Ra9W_pgUdks5BAwvG_c-oadS9px4NdGDLVg0M0uPkrV8F4_VKN/s320/Surekha_Sikri.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5417348784484795618" /></a><p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><b>दादी</b> चाय क कप लैइके बिल्कुल नेरे आ गईं तबहिनौ शुक्लाजी का पता नाई चला। ऊ पता नाईं टीवी म का देखि क बस मुस्कुरवतै रहे। दादी चाय क कप नेरे याक स्टूल पर धरि दीन्हेनि।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">का बात है बच्चा</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">का देखि क मुस्कुरा रह्यौ</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?”</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">शुक्लाजी शायद अबहिनौ अपनी अम्मा केरि बात नाईं सुनेनि। उन क्यार ध्यान बस टेलीविजन क तरफै लाग है। दादी अबकि धीरे त अपने लरिका क्या हाथ पकरेनि औ मुंह ऊपर घाईं कईके बोलीं।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">बेटा, हमार मन कहति है कि यू घर बेचिक हिंदुआने म भीतर तन कौनौ दूसर घर लइ लेओ।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">शुक्लाजी अबकि एकदम ते चौंके। उई अपनी महतारी तन द्याखन लाग। उनकी अम्मा चाहे कित्तौ मुसलमानन तेरे जरति बुझति रहीं होए लेकिन ऐइस बात ऊई कबहूं नाईं कीन्हेनि। फिर अब का हुइगा</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">काहे, अम्मा</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">का भा</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">इ घर मा का खराबी है</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?”</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">दादी क मन म अब लगै जौन कुछ भीतरै भीतर चलि रहा रहै। अपने लरिका क सवाल सुनिकै बाहर आवन लाग।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">तुम नाई समझिहौ। आजु काल्हि गांव क हवा कुछु ठीक नाईं है। अमीर हसन केरे टाल पर ना जाने कहां कहां क्यार मौलवी आक डेरा जमावन लाग है। पता नाईं का का साजिशै रची जा रही हैं आजु काल्हि अमीर हसन क टाल पर। औ टिल्लू क द्याखौ, येऊ ना जाने कहां कहां त औ का का सीखन लाग हैं। </span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">घर मा टीवी- किताबैं अऊर स्कूल म पढाई म खोए रहै वाले शुक्लाजी का लाग मामला संगीन है। ऊई खट्ट त टीवी ऑफ कई दीन्हेनि औ अपनी अम्मा क्यार हाथु पकरि क अपने नेरे बिठा लीन्हेनि। कहां तौ महतारी अबै लगै लरिकवा क समझावा करतीं रहैं, अब बदलति बयार का बहाव द्याखौ। लरिका क अम्मा क्यार मन टट्वालै क परा।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अम्मा, मन चंगा तो कठौती में गंगा। तुम काहे परेसान हुई रह्यू। कुछु नाईं होई, औ अमीर हसन भला हम लोगन क्यार नुकसान काहे चइहैं</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?”</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">दादी</span></span><span lang="HI"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">कइहां शायद दिन भर घर मा नाऊन दाई औ कल्लू के रहत्यौ सूनापन सतावन लागन लाग है। दादी अपने पिछलै दिनन की बात यादि कइकै गुमसुम होन लागीं, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">पता नाईं काहे लेकिन अकेले म अब हमार जी घबरान लाग है। इ लोगन क कौनौ भरोसा नाईं। द्याखत नाईं हौ रोजु त कहूं न कहूं बम धमाकन केरि खबरै टीवी पर आवा करती हैं।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अम्मा, धमाका सहरन म होति हैं। हम लोगन का</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">हियन कौन भीड़ भड़क्का होति है, औ हियन तो कौनौ ऐसि इमारतौ नाईं कि आतंकवादी वहिमा धमाका कइकै दुनिया क कुछु दिखावन चइहैं। हियन तौ अब्यौ राम रहीम औ किसन करीम साथै साथ काम करति हैं।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">शुक्लाजी ऐसे ब्लावनग लाग जइसे अपनी अम्मा का न बल्किनु अपने लरिकवा क समझा रहे होएं।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अम्मा। या पुरखन क ज़मीन अहै। एहिका छोड़ि क हम लोग कहां जइबे। औ धर्म का है, या बात क अब हमका तुमका बतावैक परी। धर्म क्यार मतलब तो तुम हमका बचपनै त सिखावा हऊ। यू हिंदु मुसलमान क्यार झगड़ा तो उन लोगन क्यार है जिनका पतै नाईं कि धर्म होति का है</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">तुम ऐसै काहे स्वाचन लागी हौ</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?”</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अब दादी का बतावैं कि उनका सबसे ज्यादा फिकर टिल्लू केरि होनि लागि है। बुढ़ापा म वइसेहो वहि ताना लरिकवा छांड़ि क पोता पियार हुई जाति है जइसै बनिया क असल छांडि क सूद। उई पता नाईं का स्वाचन लागीं। शुक्लाजी अम्मा क समझा क फिर ते टीवी ऑन कीन्हेनि। चैनल</span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">बदलति बदलति न्यूज़ चैनल पर आए तो उन केरि अंगुरि जइसे रिमोट पर अपने आप रुकि गईं। टीवी पर मुंबई बम धमाकन म तीन लोगन क फांसी क सजा सुनाए जाएक खबरि आ रही।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टीवी पर एंकर खबर पढ़ि रही।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">मुंबई बम धमाकों के मामले में मकोका की विशेष अदालत</span></span><span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">ने आज तीन दोषियों को फांसी की सजा सुना दी। इनमें</span></span><span lang="HI"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">एक महिला भी शामिल है। फांसी की सज़ा पाने वालों के नाम हैं...अजमल...</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">”</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">इ चैनल पर शुक्लाजी रुकि तो गे, लेकिन एकदमै त उनका यादि आवा कि थोरी देर पहिला का बात चलि रही रहै। ऊ तुरतै टीवी ऑफ कई दीन्हेनि। पलटि क अपनी अम्मा तन देखेन, अम्मा अबकी गौर त शुक्लाजी तन निहारि क द्याखन लागीं। शुक्लाजी अम्मा केरि आंखिन क्यार सवाल पढ़ि तौ लीन्हेनि, लेकिन शायद इन क्यार उत्तर उनके तीर न रहैं। ऊई अपना मुंह दूसरी तन घुमा क द्याखन लाग। दादी समझि गईं कि लरिकवा अब इ मुद्दा पर बात करैक मूड म नाईं है। ऊई उठीं औ नाऊन दाई त पूजा क थाली लावै क कहिकै भगवानेन केरे कमरा म चली गईं। जात जात एत्तै कहेन, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू क आवाज़ दइ देओ। कुबेरि बेरिया हुइगै अब वहिका घरै बुला लेओ।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">(</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">जारी...</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">)</span><o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;font-size:10.0pt;"><span style="mso-spacerun:yes"> </span></span><span style="font-size:10.0pt;"><o:p></o:p></span></p>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-17809376480080779262009-12-17T22:27:00.002+05:302009-12-17T22:30:06.004+05:30अवधी उपन्यास - क़ासिद (10)<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEisA6CAbQmf0Kc9iMO2uh69EE_ERIVFdweq1ON2oZGBC6Tf0h3pvhj5eaS_kyNgZQacICadmIKwNqDT4WVhCfcoJL0Hxop-WKtUPtHTUQ5ZzTqF8cxy7jX26E8Y12ICWN2oL5d64Ze0ZO9q/s1600-h/village_evening.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 228px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEisA6CAbQmf0Kc9iMO2uh69EE_ERIVFdweq1ON2oZGBC6Tf0h3pvhj5eaS_kyNgZQacICadmIKwNqDT4WVhCfcoJL0Hxop-WKtUPtHTUQ5ZzTqF8cxy7jX26E8Y12ICWN2oL5d64Ze0ZO9q/s320/village_evening.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5416250558191310146" /></a><p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><b>आयशा</b> याक दाएं सोचेन कि यू लरिकवा जौनि बात कहि रहा है, वइहमा एहि क्यार मतलबु का है। </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">बतइहौ तो नाईं</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">... आयशा तनिक द्यार कइहां हिचकिचानि कि कहूं याक बाह्मन केरे लरिका साथै बातै करेम कौनौ बतंगड़ ना बनि जाए। फिर ना जानै का सोचिक, ऊई अपन हाथु आगे बढ़ा दीन्हेनि।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">हमते दोस्ती करिहौ</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">आयशा क्यार नरम नरम मुलायम दूध जइस सफेद हाथि देखि केरे टिल्लू तनुक सकपनान। उनका अपन ग्वार रंग फीका लागन लाग। येउ तनिक द्यार सोच म परिगे। मुसलमानन केरि बिट्यावा। उमरि म दूनी। कहूं दादी देखि लीन्हेनि तौ और मुसीबत। लेकिन फिर ना ना जानै का सोचिक, येउ अपना हाथु आगे बढ़ा दीन्हेनि।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">दून्हन क्यार हाथ याक दूसरे ते मिले। आयशा क अच्छा लाग कि चलौ येहि वीराने म कोऊ त अपन मिला। टिल्लू स्वाचन लाग क गांव भरे क लरिका इ बिट्यावा केरि बस बातै हे करत हैं, लेकिन या खुदै हमते दोस्ती क्यार हाथ बढ़ावा हइस। अपनी किस्मत पर टिल्लू इतरावै एहिते पहिलेहे आयशा अपना हाथ वापस खींचेन।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">तनिक द्यार ह्यानै रुकौ।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> आयशा एत्ता कहिके वापस मुड़ीं औ दौरत भै घरै चली गईं। टिल्लू अबै लगे दुआरेहे ठाढ़ हैं। समहे टाल परिहा तमाम मनई लकड़ी खरीदि रहे। टिल्लू उई छ्वार कइहां अपनि पीठ कई लीन्हेनि कि कौनौ ऐसी देखिबौ करै तो पहिचान न पावै। लेकिन, टाल मालिक टिल्लू क तड़ि ही लीन्हेनि। लेकिन कहेनि कुछु नाईं, तनिक द्यार तक उई टाल तन पीठी कीन्हे ठाढ़ लरिकवा क द्याखत रहे, फिर वापस चले गे अपनी गद्दी तन।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू क लाग कि आयशा लागत है लौटि क ना अइहैं। उइ अपनि गदोरिया सहलावन लाग, येहि गदोरिया तेरे तो टिल्लू आयशा क पहली दांय छुआ हइन। लेकिन तेहिलिहे आयशा दौरतै फिर लौटीं, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">इ लेओ छोटे मियां। खजूर। बहुतै मीठी है। बिल्कुल तुमरी नायं। अब्बा दुबई तेरे पठई तेनि।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">”</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">पिताजी कहि रहे रहैं कि आपकेरि सादी तय हुइहै है।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू तेरे जानौ आयशा कइहां इ बात केरि उम्मीद ना रहै। उइ मनहिं मन मा स्वाचै लागि कि यू लरिका त हमरे बारे म बहुत कुछु जानति है। फिरौ उनइ जानब चाहेनि, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">तुमका को बताएसि</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?”</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू</span></span><span lang="HI"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">कुछ नाइ बोले। बस याक खजूर निकारि क मुंह मा धरेन। जइसे कि बरसन त खजूर खाति रहे होएं, एहि तना सर्र त गूदा खाक गुठली राह पर फेंकेनि औ गावन लाग, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">लाख छुपाओ छुप ना सकेगा राज़ हो कितना गहरा।</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">दिल की बात बता देता है असली नकली चेहरा।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">आयशा क कुछु समझि म नाई आवा। </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">इ गान क हियन का </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?”</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">तुम ना समझिहौ। काला अक्षर भैंस बराबर</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?”</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">आयशा अपन सवाल भूलि क टिल्लू क लरिकईं पर हंसन लागीं। टिल्लू अपन खजूर खात भै चलि दीन्हेनि। तबहीं उन केरि नज़र परी आयशा क दालान म बिरे परे अख़बारन पर। </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">काला अक्षर भैंस बराबर</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">तै फिर इ अखबार</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?”</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">आयशा क लाग कि जइसै उनकी चोरी पकरि लीन्हि गै होए। उइ तुरतै बात बनाएनि, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अरे, उ का है.. द द दिन नाई कटति है ना। तो बस फोटो द्याखा करिति हन।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">आयशा तमाम कोशिश कीन्हेनि कि कइसेओ लरिकवा क्यार ध्यान भटकि जाए लेकिन टिल्लू केरे चेहरा क्यार भाव नाईं बदले। उइ कबहूं अखबार तन तो कबहूं आयशा क तन द्यखात रहे। हां, हाथे क खजूर जरूर याक क बाद दूसर मुंह मा डारब टिल्लू नाई भूले।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">आयशा क जानि परा कि मामला गड़बड़ हुई सकति है। तो उइ टिल्लू केरि पीठ प धक्का दीन्हेनि, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">जाओ, तुम्हार दोस्त सब इंतज़ार करत हुइहैं। औ कहूं दादी छति पर आ गईं तौ...</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">”</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">दादी क नाम सुनतै टिल्लू खजूर खात खात हुअन तेरे चलि दीन्हेनि। आयशा क चेहरा पर बड़ी देर बादि मुस्कान आ पाई।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">सूरज अस्त होएहै वाला है। टिल्लू क घर मा नाउन दाई तख्त प अइसे वइसे फैले अख़बार समेटि रहीं। तख्त पर पूजा केरि याक तैयार थाली धरी है। शुक्लाजी टेलीविजन देखि रहे औ कौनौ बात पर मुस्कुरइहू रहे हैं। दादी हाथे म चाय क कप लीन्हे आईं औ शुक्ला जी केरि घाईं ध्यान त द्याखन लागीं।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">(जारी...)</span></span><span style="font-size:10.0pt;"><o:p></o:p></span></p>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-38445352252678477502009-12-13T14:35:00.003+05:302009-12-13T14:38:59.156+05:30अवधी उपन्यास - क़ासिद (9)<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg-KlJgwRg-FcA-Kv_MiGwxAabgtmo6WSKDpw7hB5jRz2oqnK9jnf7fsX94WENpMnFHz4aeFv3sIlp9RUsLMZH2RUYaR4VwD6xVbqKVbVEdaXc8rS54YK3A3CewsqfTqm3WN1xs1Zwc8e3P/s1600-h/eyes.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 233px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEg-KlJgwRg-FcA-Kv_MiGwxAabgtmo6WSKDpw7hB5jRz2oqnK9jnf7fsX94WENpMnFHz4aeFv3sIlp9RUsLMZH2RUYaR4VwD6xVbqKVbVEdaXc8rS54YK3A3CewsqfTqm3WN1xs1Zwc8e3P/s320/eyes.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5414645089991499106" /></a><p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अरे तो एहिते का भा। छोटे बड़े क बात एहिमा कहां ते आगै। बात कौनौ नई चीज़ सीखै कि होए तो छोटेहो बड़ने का सिखा सकति हैं।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू अबकी दांय पूरे भरोसे के साथ बोले। उई जा तो रहे रहैं ख्यालन लेकिन आयशा तेरे मुचौटा करेम उनका मज़ा आवन लाग है। आयशा क तनिकौ उम्मीद न रहै कि गांव क यू लरिका एतना फरवट होइ ब्वालैम। टिल्लू क बात उनका तनुक समझि आई औ तनुक नहिंयू आई। बस एत्तै कहि पाईं, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अच्छा जैसे...।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू की ज़ुबान पर तौ जैसे आजु सरस्वती बैठि अहै। कहे लाग, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">वौ दोहा नाई सुना हउ, रहिमन देख बड़ेन को लघु ना दीजिए डार, जहां काम आवै सुई, काह करे तलवार।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ “</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">औ एहिका मतलब का भा, यहो बता देओ रहीम दास जी। तनुक हम अनपढ़ का यहौ समझा देओ।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">आयशा जौने कामे त घर ते बाहर दौरी आई रहै वा बात इ भूलि गईं। अब इनकौ टिल्लू त बतियावै म बढ़िया लागन लाग। वइसेहो जबते इ फत्तेपुर आई हैं, कौनौ बौल्यै बतियावै वाला तो मिला नाईं। टिल्लू क आयशा क बोली म मिठास जानि परी। उई हाथे म लोटा पकरे नेरे आए औ व्हानै दीवार ते टिकि कै ठाढ़ हुइगै, कहै लाग कि समझाइति है, तनुक धीर धरौ।</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">आयशा क तन द्याखत भै टिल्लू कहन लाग, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">द्याखौ, एहिका मतलब यू भा कि बड़न क देखि क छ्वाटन कइहां नजरअंदाज न करैक चाही। काहेक जौन काम सुई कई सकति है, वौ काम कईयू ब्यारा तलवार नाई करि सकति।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“’</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> अपनी बात कहिकै टिल्लू टुकुर टुकुर आयशा क तन द्याखन लागि कि इनका रहीम दास केरि बात क्यार मर्मु समझु म आवा कि नाईं। आयशा अब पूरी तरह तेरे ठिठोली केरे मूड म दिखाई परन लागीं। हंसिकै बोलीं, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अरे हमका कहां चमका</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">हम ठहरिनि निपट गंवार, काला अक्षर भैंस बराबर। तुम तो सब जानत हौ ना, स्कूल पढ़न जात हौ ना</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">जौने मोहल्ला म सब लरिकवा पूरा पूरा दिन गिल्ली डंडा औ कंचा ख्यालै म बिता देत हौए, हुअन बारा त्यारा साल केरे लरिकवा के स्कूल जाए कि बात पर तारीफ होए तो नीक तौ लगिबै करी। टिल्लू क्यार चेहरा एकदम ते चमकि गहा। उई अपनी बुशशर्ट क्यार कालर ठीक कीन्हेने। पैंट तनुक ऊपर सरकाएनि। बारेन म हाथ घुमाएन औ ऐसे तनिके ठाढ़ हुइगे जैसे अबहिने बैरिस्टरी पास कइके लौटे होएं, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">औ का, हमेसा क्लास म फस्ट।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">”</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">आयशा केरि समझि म नाई आवा कि ऊइ तारीफ जादा कई दीन्हेनि कि यू लरिकवा वाकई अपनी पढ़ाई केरे गुमान म है। तबहिनौ बात क परकावै खातिर कहेन, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">हमेसा क्लास म फस्ट</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">मुला हमेरे कौनौ काम क्यार</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू क ऐस जानि परा जानौ आयशा उनकेरे वजूद पर सवाल उठा दीन्हेनि क हुइहौ तुम पढ़े लिखे लेकिन मतलब तौ तब हल होए जब उनके कौनौ काम क्यार हो। तुरतै उनका हाथे म पकरा लोटा यादि आवा, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">काहे कौनौ काम क्यार काहे नाईं, अबही तुमार लोटा नाली म जाए त बचावा कि नाईं।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> टिल्लू क चेहरा अबकी थ्यारा तमतमा अइस गा। आयशा क लाग कि लरिकवा कबूं उनकी बात क्यार बुरा न मानि जाए। उई बात संभारै कि कोसिस कीन्हेनि, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अरे हां, वौ तो तुम बहुन नीक कीन्ह्यौ छोटे मियां। वहिके खातिर बहुत बहुत शुक्रिया। औ हां, सुना है कि चिट्ठी बहुत कायदे त लिखत हौ तुम</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">तारीफ ऐस तीर है जौनु हमेसा निसाना पर लागति है। टिल्लू क पारा थ्वारा नीचे आवा, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">हां, कबहू जरूरत परै तो बता दीन्ह्यौ। अबै जाइति है। दादी देखि लीन्हेनि...तो..</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">” “</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">तौ का ठंडे पानी त नहिबैक तो परी औ का</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अच्छा सुनौ, खजूर खइहौ</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">आयशा सुलह सफाई पूरी होति देख अपन आखिरी तीर आजमाएन। तीर फिर ते निसाना पर लागि। टिल्लू अपने होंठन पर जीभ फिराएनि। मिठाई कौने लरिका केरि कमज़ोरी नाई होति। लेकिन दादी। टिल्लू की आंखि फौरन हवेली केरे गेट तक देखेनि। फिर छत घांई द्याखन लाग कि कहूं दादी हुअन ना ठाढ़ी होएं। आखिर अपने आप त सवाल पूछेनि, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">खजूर</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">याक दांय फिर ते उइ अपने होंठन पर जीभ फेरेनि औ धीरे तक आयशा के घर के दरवाजा कि देहरी तीर आ ठाढ़ भे, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">कौनौ क बतइहौ तो नाईं।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">(जारी...)</span></span><span style="font-size:10.0pt;"><o:p></o:p></span></p>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-23273225247192079982009-12-11T22:02:00.003+05:302009-12-11T22:28:48.365+05:30अवधी उपन्यास - क़ासिद (8)<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj3RKFNsEWxt9BVTdZXJCh1nDYLcCzgvW5lU_l_hX-TSP6P5zoOuFdY3t_KsFi_ui-3gAFgGGsb-Cz7f2-TjrRXxRkOqWQPGa4cs38ALIpoMcSKvQJelV4I7sMYgJcn_6argc8QKdAQR1MR/s1600-h/Bhole+Shankar+09.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 213px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj3RKFNsEWxt9BVTdZXJCh1nDYLcCzgvW5lU_l_hX-TSP6P5zoOuFdY3t_KsFi_ui-3gAFgGGsb-Cz7f2-TjrRXxRkOqWQPGa4cs38ALIpoMcSKvQJelV4I7sMYgJcn_6argc8QKdAQR1MR/s320/Bhole+Shankar+09.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5414023782174605538" /></a><p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">जइसे टिल्लू क पहिलेहे ते पता होए कि अब का होए वाला है। टिल्लू अपन बस्ता दुआरे हे धरि दीन्हेनि हवेली केरे गेट क तीर और ह्वानै ठाढ़ हुइके गाना गावन लाग, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">ख्वाजा मेरे ख्वाजा..दिल में समा जा</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">, </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">......अली का दुलारा..</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">, </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">ख्वाजा मेरे ख्वाजा..।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">लरिकवा केरि आवाज़ म सुर लागत हैं। औ इ गइहू बहुत आराम ते रहे लेकिन इनकेरि आवाज़ भीतर तक दादी क काने पर परि रही। टिल्लू अपन सुर तनिक देर रोकेनि औ झांकि क भीतर द्याखन लाग कि असल म दादी तक उनकेरि आवाज़ पहुचिहु कि नाईं। फिर जानौ संका भै कि आवाज़ भीतर लगे पहुंचि नाई रही तो इनते रहा नाई गा। ज़ोर त हुंकारेनि, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">दादी, ओ दादी। अरे जल्दी आओ।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">जइसे कौनौ ड्यूटी कर रहे होएं वइसे फिर ह्वानै ठाढ़ हुइके अपना गाना गावन लाग, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">ख्वाजा मेरे ख्वाजा...दिल में समा जा..</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">” </span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">आवाज़ भीतर लगे पहुंचि चुकी अहै औ अपन असरौ दिखा चुकी अहै। काहे क भीतर त दादी केरे बरबरावै की आवाज़ अब टिल्लू केरे सुरन के साथ संगत करन लागि है, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अरे हमहू ह्याने इत्ता बखत काटि लीन। लरिकवन की पलाई पोसाइहू कइ लीनि। लेकिन, पता नाईं यू कलमुहां कहां त पंडितन के घर मा जनम लई लीन्हेनिस। लागति है मुसलमान बनिकेहे मानी।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">आवाज़ के साथै साथ दादी हवेली ते बाहर निकरीं। उनि के हाथे म तांबे क्यार एकु लोटा है। यू लोटा दादी केवल पूजा पाठ म इस्तेमाल करती है या फिर कहूं कुछ पवित्र करे क होए तो। जाड़े क मौसम और साम क टाइम। कोहरा तनुक तनुक परन लागि है। राह म लोग दुआरे ठाढ़े लरिका क द्याखत निकरि रहे। कौनो मफलर काने तक बांधे है त कौनो हाथ मसलत जाए रहा। एहि टाइम दादी लोटा लइके गेट तक आईं और लोटा क्यार पूरा पानी टिल्लू क ऊपरि डारि दीन्हेनि। साथे म उइ श्लोक पढ़न लागीं, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">ओम अपवित्रा वा पवित्रा....।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू क स्वेटर के भीतर पानी गा तो जानौ करंट लाग होए। बेचरऊ जाड़न म कंपकंपा गे। ऐसे लाग जैसे पानी सीधे हड्डिन पर परा होए।</span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">तेहिलेहे टिल्लू के पिताजी यानी शुक्लाजी हवेली म प्रवेस कीन्हेनि, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अरे यू का। तुम अब घरै पहुंचे हो औ यू का आजु फिरि।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">शुक्लाजी की बातन त पता परति है कि टिल्लू और दादी क यू मोर्चा अक्सरै लागा करति है। जइसे टिल्लू केरि मुसलमानन त मोहब्बत कम नाई परति है वइसेहे दादी क्यारि नफरतौ कम नाई हुई पा रही, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">आजु फिरि इ बदरुद्दीन केरे दरवाजे पर बैठे चिट्ठी लिखति आहीं। कित्ती दांय समझावा इनका कि स्कूल तेरे सीधे घरै आवा करौ, लेकिन सुनतै नाईं। बड़ा गांधी बनैक शौक चर्रावा है इनका।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">शुक्लाजी टिल्लू क्यार बस्ता उठाएन औ खोपड़ी त लइके कमर तक भीगि चुके टिल्लू केरि बांह पकरेनि। टिल्लू अपने पिताजी की तरफ देखेनि औ बजाय कौनौ माफी या </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">गलती</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> केरे प्रायश्चित केरे सीधे सवाल कई दीन्हेनि, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">पिताजी, का गांधी जी हू दूसरेन केरि चिट्ठी लिखति रहैं बचपन मइहा।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">शुक्लाजी कुछु बोले नाईं। याक दांय अपने लरकिवा क तन देखेन औ फिर अपनी अम्मा तरफ। दादी लरिकवा केरे इ सवाल त भौंचक्किया गईं। शुक्लाजी लरिकवा क बांह पकरे पकरे भीतर चलि दीन्हेनि। कल्लू लपकि क शुक्लाजी की किताबें पकरेनि, टिल्लू क्यार बस्ता उइ उठइयां रहैं लेकिन शुक्लाजी मना कई दीन्हेनि। अब लगै सब लोग दालान तक आ चुके रहैं, टिल्लू खटाखट अपन कपड़ा उतारिक फेंकेन। शुक्लाजी तौलिया लइके टिल्लू क्यार बाल सुखावन लाग। दादी भीतर चली गईं। टिल्लू दूसर कपड़ा पहिनेन औ फिर ते ख्यालै जाएक तैयार। पिताजी तेरे धीरे त पूछेनि, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">हम तनिक द्यार खेलि आई बाहेर।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">द्याखौ बच्चा, कौनो के साथ ख्यालै म कौनौ बुराइ नाई है। बुराई है दूसरेनि केरि गलत बात सीखेम। (फिर शुक्लाजी अपनि आवाज़ तनुकु ऊपर कइकै ब्लावन लाग जेहिते दादी या बात ज़रूर सुनि लें</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">) </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">हमका पूरा भरोसा है तुम ऐस कौनो काम न करिहौ जेहिते दादी क तकलीफ होए।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">शुक्लाजी अपने लरिकवा क समझा रहे। दादी या बात सुनि लीन्हेनि औ मंदिर म पूजा की बाती संभारति संभारति कुछ बरबरानीं। लेकिन तेहिले टिल्लू अपने पिताजी ते हौसला पाक दुआरे निकरि गे। टिल्लू याक दांय पाछे मुड़ि के देखेनि। शुक्लाजी मुस्कुरान। टिल्लू केरे चेहरौ परते तनाव हटा औ वोऊ मुस्कुरा दीन्हेनि। दादी पूजा क कमरा म कुछ कर रहि रहै तेहिले हे उनके हाथे त तांबा वाला लोटा छुटि क फर्श पर जोर केरि आवाज़ करति भै गिरा, टन्नननननन।</span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Georgia, serif;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टन्ननननननननन, एकु लोटा लुढ़कति भा आयशा केरे गेट त बाहर गली म आ गा। टिल्लू जौन दौरति भै घर ते निकरे रहे, उनके पाएं तेरे यू लोटा आक टकरान त उइ एकदमै त रुकिगे। टिल्लू अलमूनियम क्यार यू लोटा उठाएन औ आयाशा केरे गेट कि तरफ द्याखन लाग। गेट खुला, वहितै चंदन जैस महकति भै आयशा निकरीं। टिल्लू क देखेन, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">कहां चलि दीन्ह्यौ छोटे मियां</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू सवाल जवाब क मूड म बिल्कुलौ नाई जानि परत हैं, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">कहूं नाईं ख्यालन जा रहे रहन। तुम एत्ती बड़ी हुइगइ हौ औ तुम ते एकु लोटौ नाईं संभरति</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">आयशा क इ लरिकवा तेरे इ बतकही केरि तनिकौ उम्मीद नाई रहै। पिछली दांय यू मिला रहे तौ बाज़ार केरि भगदड़ि मइहां। आजु दुआरे मिला तौ एहिका पारा आसमान पर ऐस जानि परति है। आयशा चुहल केरि कोसिस कीन्हेनि, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">हाय दइया। बड़े सख्त मिज़ाज मालूम देत हौ छोटे मियां। अल्ला मियां खैर करै कि बड़े नाई हौ, नहीं तौ....</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">” </span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">(जारी....)</span></span><span style="font-size:10.0pt;"><o:p></o:p></span></p>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-47551327667227227272009-12-07T22:22:00.003+05:302009-12-07T22:28:25.733+05:30अवधी उपन्यास - क़ासिद (7)<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgdZEmZfdp1BnMheNvUkz8FaqtEhMfmiundfUqNVcKCe6C2RWxiJ8TbbIHAf50qvo6quqU2owoIU6OnCw3f3u5PtEKR1v6JRG4M4y5tEjBOyeza7dfkG0tvvXzNE6_Ut499wDFMMgJLPM4g/s1600-h/dubai-labour.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 214px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgdZEmZfdp1BnMheNvUkz8FaqtEhMfmiundfUqNVcKCe6C2RWxiJ8TbbIHAf50qvo6quqU2owoIU6OnCw3f3u5PtEKR1v6JRG4M4y5tEjBOyeza7dfkG0tvvXzNE6_Ut499wDFMMgJLPM4g/s320/dubai-labour.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5412539407826725922" /></a><p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">दुबई सहर। दोपहरि हुइगै औ सूरज जि तना जेठ म अपने हियां तपति है, वहिते कई दर्जा ऊपर सूरज दुबई म तपि रहा। सड़क पर हिया हुआं याक दुई मज़ूर दिखाई परति हैं औ जिनका बहुत ज़रुरी है वेई घर ते बाहर निकरे हैं। चाहे पैदरि होय या फिर एसी कारन मइहां। दुबई म दौलत सड़कन पर हर तरफ नज़र आवति है। लेकिन बर दुबई के आगे औ सहर त बस तनिकुइ दूरि पर है मज़ूरन क मोहल्ला केस। गांव देहात छोड़ि क अमीर बनन आए तमाम हिंदुस्तानी, पाकिस्तानी, बंगलादेसी, नेपाली और श्रीलंका क्यार रहैया हियन ऐसे रहति हैं जैसे याकै गांव क्यार रहै वाले होएं औ बरसन ते याक दूसरे क पहिचानति हैं। रहै क खातिर कौनौ कौनो भागसाली कमरा पागे नहितों तमाम लोग अपने हियन रेलगाड़िन पर लदे दिखाई देन वाले लोहे के बड़े बड़े कंटेनरन म हियन घर बनाए हैं। लोहे क दीवारै धूम प जब तपती हैं तो याहै लागति है जैसे भीतर रहै वाला तंदूर पर पकि रहा।</span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">आजु जुम्मा है। जुम्मा क दिन दुबई म छुट्टी रहति है। हियन लोग सनीचर तेरे हफ्ता केरि सुरुवात मानत हैं। मज़दूरन कि येई बस्ती मा बनी मस्जिद तेरे खान साहब याक नई उमरि क लरिका केरे साथ निकले। दून्हन के सिर पर धागन त बुनी भै खास नमाज़ी टोपी है। ख़ान साहब कि कमर म तनिकु झुकी है। पता नाईं ऊमर क बोझ है कि जवान बिटिया के बियाहे क्यार, उई सहारा लेइके धीरे धीरे डोलि रहे। माथे पर चुहिचुहा आवा पसीना दुसरे हाथे त प्वाछति प्वाछति बोले, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">मियां, इ बुढ़ापा म अब या गर्मी नाई झेलि जाति। आयशा क्यार निक़ाह हुई जाए तो बस ह्ववानै गांव म रहनि लगिबे। जौनु कुछु या मेहनत है तो बस बिट्यावा केरे बियाहे तकै है। फिर दुई मनईन का गुज़ारा ख़ातिर त फत्तेपुरै म कुछ कुछ न कुछ करि लेबे। हम ना अइबे फिर ते लौटिक इ तपिश मइहां।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">लरिकवौ उनकि हां म हां मिलाएसि, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">हां, चच्चा। अपनी धरती प जौनि तसल्ली है, वा दूसरे मुलुक म भला कहां</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?” </span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">खान साहब लरिकवा क बात म दर्द महसूसेन, लेकिन लरकिवा क हौसला न टूटे, एहिते बात बनाए दीन्हेनि, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">तसल्ली क खू बात कीन्ह्यो तुम। तसल्ली कहूं नाई है वा तौ आंखी बंद होएक बदि ही मिलति है। और रहि गै बात अपने मुलुक केरि तो मियां जहां अल्ला मियां क सहारा मिलि जाए वाहै अपनि जगह, वहै अपनि जमीन।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span></span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">लरिकवा बतकही के मूड म दिखाई परा, तुरतै सवाल दागि दीन्हेसि, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">कौनौ ख़बरि आई का गांव तेरे</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?” “</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अरे भइया हम तो ऊपर वाले हे के सहारे छांडि आए रहेन। औ हुअन पता नाईं बेगम क कौनु समझाए दीन्हेसि, उई चली गईं पड़ोस केरि मेहरियन संग मोतियाबिंद क अपरेसन करावे सरकारी अस्पताल। इ सरकारी डाक्टरन क कौनौ मोह माया तौ है नाईं। रही सही नज़र रहै वहौ चली गै। यू तौ कहौ आयशा केरि पढ़ाई पूरी होइ चुकि रहै तो वा आ गै वापस गांवै। नहिं तौ न जाने का होतै। कहां तो वहिके अरमान रहै सहर म अपन औ अपने गांव क नांव रोशन करेक, कहां बिचरेउ परी हैं गांव म अम्मा की देखभाल म।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">दून्हू जनै बातें करत करत खान साहब क घर के नेरे आएगे। अपन दून्हौ हाथ उठाएक खान साहब फिरिते दुआ मांगेनि, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">या अल्लाह, हमरी बिटिया पर रहम करति रह्यो। एकु दोस्त रहै गांव म वहौ फिरकापरस्तन के साथे हुइ लीन्हेसि।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ “</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अच्छा चच्चा सलाम।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">लरिकवा खान साहब त विदा लइके रुखसत भा। खान साहब अपन कंटेनर मइहां बने घर के अंदर दाखिल हुइगे।</span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">फतेपुर चौरासी म स्कूल की छुट्टी हुई चुकी है। चपरासी हर दर्जा मइहां झांकि झांकि केरे ताला लगा रहा। शुक्लाजी स्कूल के गेट त बाहर निकरि रहे हैं। हाथ म दुई चार किताबैं उनके हमेसा रहति हैं।</span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">आयशा अपने घर के अहाते में बैठि हैं। समहें याक घर के चौतरा पर बैठ टिल्लू उनका दिखाई पर रहे। टिल्लू के नेरे संझली बैठी हैं, छोटक्केन की अम्मा। छोटेक्केन के अब्बा ओमान म नौकरी करति है और घर ते उन क्यार रिस्ता बसि चिट्ठिनै तेरे जुड़ा है। यू तो टिल्लू कइहां इ मोहल्ला कि मेहरिया परका लीन्हेनि चिट्ठी लिखै क ख़ातिर नहिं तौ इ मोहल्ला म चिट्ठी लिखउबौ कौनौ जंग जीतेत कम नाई रहै। जब पोस्टमैन चिट्ठी लैके आवै तो वहिकि चिरौरी करौ, पैसा कौड़ी देओ औ तबहूं उनका मन होए तो उई चिट्ठी लिखै नहिं तौ कहौ कहि दें कि टाइमै नाईं।</span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू क संझली आजु फिर दुआरे त निकरति भै बुला लीन्हेनि। बस्ता तेरे याक किताब निकारि क टिल्लू वहि पर कागज़ धरे पेन खोलि रहे, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">चच्ची, पिछले हफ्ता जौनि चिट्ठी लिखवाई रहौ, वहि क्यार जवाब आवा कि नाईं।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">संझली क आंखिन म आंसु भरि आए, बोलीं, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">कहां बच्चा। पता नाई मिली होकि ना।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> टिल्लू क्यार पेन खुलि चुका है। संझली ब्वालब सुरू करें वहिके पहिले उइ चिट्ठी क माथा बिंदी बनावत हैं। दहिने छ्वार ऊपर गांव क नांव लिखेनि, फिर आजु केरि तारीख डारेन। और फिर लिखन लाग - जनाब बदरुद्दीन साहब, </span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">बाद सलाम के मालूम हो कि यहां सब खैरियत से हैं। और आपकी खैरियत खुदा बंद करीम से नेक चाहते हैं। दीगर अहवाल ये है..। संझली बोलीं, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अबै का लिख्यौ</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू मुस्कुरान लाग। अपनी काबिलियत प गुमान करेक मौका मिलतै टिल्लू खुस हुई जाति हैं, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">चच्ची, घर पर जौनि चिट्ठी अवती हैं, उनके सुरु म लिखा रहति है अत्र कुशलं तत्रास्तु। लेकिन, जौनी चिट्ठी हम चच्चा केरि पढ़िति है, उनकेरि सुरुआत ऐहि तरह होति है - बाद सलाम के मालूम हो कि यहां सब खैरियत से हैं। और आपकी खैरियत खुदा बंद करीम से नेक चाहते हैं। दीगर अहवाल ये है..तौ वहै हमहूं लिखि दीन।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">संझली क तो ऐसै लाग जैसे चिट्ठी कौनौ बरह्मन क्यार लरिकवा की बजाय पिछवाड़े के मदरसा क्यार लरिका लिखि रहा होए। टिल्लू की खोपड़ी प उई दुलार ते हाथ फेरेन औ अपनी बात ब्लावन लागीं। टिल्लू क्यार पेन रफ्तार पकरि लीन्हेसि। </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">ईद आवै वाली है अउर घर पर याकौ पैसा नाई हैं।</span></span><span lang="HI"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">बड़क्केन का कपड़ा बनवावैक हैं अउर बाहर वाला किवाड़ौ बदलावै वाला है। गांव की हवा ठीक नाई है।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू क आखिर केरि लाइन समझि म नाई आई। उई ऐसी वैसी सूंघेन औ फिर चच्ची कि तरफ द्याखन लाग।</span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">साम क बेरिया है। हल्की हल्की हवा चलि रही। ऐसी संझली टिल्लू कि खोपड़ी पर हाथ फेरेन, वैसी दादी छत पर आ पहुंची कौनौ काम तेरे। लरिकवा क याक मुसलमान के चौतरा पर बैठे देखि क तो जैसे उनका करंट लागि गा। पूरी ताकत लगाक उई चिल्लानी, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू...</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">.</span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">दादी कि उमरि भले जादा होए लेकिन आवाज़ म उनकि अब्यौ दम बाकी है। पूरे मोहल्ल म आवाज़ गूंजी। आयशा अपने अहाता म बैठे बैठे हे चौंकि परीं। टिल्लू आवाज़ सुनेनि तो वोउ सनाका भे। जल्दी जल्दी बाइ एयर वाले लिफाफा क भीतर कागज धरेनि और चिट्ठी संझली के हवाले कई के बस्ता उठाक कूदि परे चौतरे क नीचे और पलक झपकै क पहिले पहुंचेगे अपने दुआरे।</span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">(जारी...)</span></span></p>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-81007731644975360012009-12-06T20:58:00.002+05:302009-12-06T21:04:48.464+05:30अवधी उपन्यास - क़ासिद (6)<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiX5LpAbjf3XoYZtyuToYRez5X9QSVhKxsEnzckwdqVsqt1Y9nN2RWb_X2Bst8Z87x0EMS0faiQwUP1x5-hb8HbU55J3dCnXT4ydUIW01Y7xjvO8tPS_cBEV76KvbFCnmqwIfvemVT-Bi4z/s1600-h/Father+and+son.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 268px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiX5LpAbjf3XoYZtyuToYRez5X9QSVhKxsEnzckwdqVsqt1Y9nN2RWb_X2Bst8Z87x0EMS0faiQwUP1x5-hb8HbU55J3dCnXT4ydUIW01Y7xjvO8tPS_cBEV76KvbFCnmqwIfvemVT-Bi4z/s320/Father+and+son.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5412146795116169954" /></a><br /><div><p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">दादी तख्त प बैठे लकड़ी कि</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> रिहल पर धरी रामचरित मानस पढ़ि रहीं। पासै म बाई काम करि रही। टिल्लू तख्त पर बैठि हैं। स्कूल केरि यूनीफॉर्म पासै म परी है, इ केवल कच्छी पहने तख्त प बैठ हैं। सब किताबें पूरे तख्त प हियन हुअन फैली परी हैं। दादी क रामचरित मानस पाठ जारी है, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">परहित सरिस धरम नहीं भाई। पर पीड़ा सम..</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">तबहिनै टिल्लू अपना सवाल दागिन, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">दादी, रफ़ीक वंदे मातरम काहे नाईं गावति हैं</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?” </span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू यू सवाल बाल सुलभ हरकत केरे साथ पूछेनि लेकिन जैसे इ सवाल ना होए कौनौ बम फाट होए। नेरे काम कर रहि नाउन दाई एकदम त पोछा लगावब बंद कई दीन्हेनि। दादी हु क्यार पाठ बीचै म रुकि गा। बगल म काम कर रहा कल्लू क्यार हाथ जहां क तहां रुकि गे। दादी क चेहरा पर गुस्सौ है औ इ सवाल क लैके बेचैनी हु। उइ अब्यौ गौर त टिल्लू क्यार चेहरा देखि रहीं। नाउन दाई औ कल्लू इंतज़ार म हैं कि दादी का बोलिहैं। दादी लंबी सांस लीन्हेनि औ इत्तै कहि पाईं, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">इ जौन मुसलमान हैं...।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> तेहिलेहे शुक्लाजी दालान तक पहुंचिगे।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">शुक्लाजी अपनी जेब त पेन निकारि क नेरेहे धरी मेज पर धरेन। कल्लू लपकि कइहां शुक्ला जी के हाथ ते किताबें पकरेसि औ अलमारी म ठीक त लगावन लाग। शुक्लाजी अपन कुर्तौ निकारि क कल्लू क पकरा दीन्हेनि औ बगल म धरी आराम कुर्सी पर पसरि गे। नाइन दाऊ पीतल क नक्काशीदार गिसाल म पानी लईं आईं। शुक्लाजी पानी क्यार दुई घूंट लइके टिल्लू क तरफ देखेन औ मुस्कुराति भै बोले, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">का सामान्य ज्ञान बढ़ावा जा रहा है टिल्लू बहादुर</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">दादी जौन अबै लगे चुप्पै बैठि रहैं, रामचरित मानस कि पुस्तक सम्याटै लागीं, साथै म अपने लरिका त बोलीं, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">बच्चा, अब तुमही समझाओ एहि सनीचर क। पता नाईं कहां कहां त औ का का सीखि आवति है और दिमाग हमार खराब कीन करति है।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू क समझि नाइ आवा कि उइ कौनि गलती कई दीन्हेनि। उई बसि दादी क बरबरावति देखि रहे। शुक्लाजी अपने लाडले कि तरफ देखि क मुस्कुराए तो टिल्लू कि जान म जान आई। चेहरे क्यार तनावौ दूर भागि गा। दादी उठिकै चली गईं किताब धरन। तो दून्हू बाप बेटा क्यार संवाद सुरु हुइगा।</span></span></span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">पिताजी, आयशा काले कपड़ा काहे पहनती हैं</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू अपन पहिला सवाल भूलि क नवा सवाल कई दीन्हेनि। अब लगै दादी रसोईघर पहुंचि चुकी रहैं। सायद शुक्लाजी खातिर चाय बना रहीं, ह्ववानै त बोलीं, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">बसि यही क्यार कसरि रहि है रहे। अबहीं वंदे मातरम पर बहस करइयां रहैं अब द्याखौं बंदर कि नाय हियन हुवन झांकनौ लाग।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">शुक्लाजी याक दांय किचन कि तरफ देखेनि, फिर टिल्लू कि बांह पकरि क वहिका अपनी गोदी म बैठारि लीन्हेनि। टिल्लू क बालन पर हाथ फिरावत भै उइ समझावन लाग, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अरे, आयशा क</span></span><span lang="HI"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">बिहाव तय हुइगा गै। उई अब दुसरे घरै जइहैं। उनका कौनो केरि नज़र ना लागे, एहिके मारे उनकी अम्मा पहिना देती हैं आयशा क काले कपड़ा।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू अपनी खोपड़ी त पिताजी क्यार हाथ हटाएन औ मुंह घुमाक बोले, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">तौ का सादी तय होएक बादि सब मुसलमान करिया कपड़ा पहिनन लागत हैं और मुंह छुपाक घर ते बाहर निकरति हैं</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">बरहीं क्लास के लरिकवन क पढ़ावै वाले शुक्लाजी इ सतईं क्लास क लरिका केरे सवाल के आगे निरुत्तर हुइगे। शुक्लाजी बस धीरे त मुस्कुरा दीन्हेनि। पहले टिल्लू क तरफ देखेनि, फिर टिल्लू कि दादी यानी अपनी अम्मा की तरफ। दादी किचन म रखे मटका तेरे पानी निकारि क गिलास म डारि रहीं।</span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">तनिक द्यार सोचि क शुक्ला फिर बोले, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">यू द्याखौ तुम्हरे गले म का परा है</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">काला धागा। यू धागा अम्मा तुम्हरे गरे म एहिके मारे डारा हइन कि तुमका कौनौ केरि नज़र ना लागै। बस वइसेहे आयशा कि अम्मा उनके गरे म डार दीन्हेनि काला कपड़ा..एहिमा..</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">” “</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">लेकिन रफ़ीक बतावति रहैं कि वहिका बुर्का कहति हैं। औ आयशा केवल गरे म ना डारे रहै उई वहिका ओढ़े रहै। का अपने गांव एत्ते खराब आदमी रहति हैं कि बुरी नज़र त बचै खातिर केवल धागा त काम नाईं चलति आयशा क्यार। बेचरेऊ क पूरी चादर लप्याटै क परति है काला धागा केरि</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">टिल्लू एहि दांय बीचै म बात लपकि लीन्हेनि। दादी अबै लगे फिर ते आएक तख्त प बैठि गई रहैं लेकिन बाप बेटा कि या बतकही सुनिकै फिर ते जान लागीं। शुक्लाजी ते उई बोलीं, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">बच्चा तुमही समझाओ अपने इ बांदर कइहां, हम चाय बनवाइति है, नाऊन दाई...।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> शुक्लाजी फिर ते अपने लरिका कि तरफ मुख़ातिब भे, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">हां तो का कहि रहे रहौ तुम टिल्लू बहादुर</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?” “</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">जी वौ आयशा..काला कपड़ा...</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">”</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> टिल्लू कि सुई जानौ अबकि अटकि गै है। शुक्लाजी फिर कोसिस कीन्हेनि अपने लरिकवा क समझावै केरि, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">द्याखौ बछरा। उ का है कि हर धर्म क मानै वालेन क्यार अपन अपन रीति रिवाज होति हैं। मुसलमानन केरि औरते बाहर जाती हैं तो बुर्का पहनती हैं, यौ उन क्यार रिवाज आय। उनके हियन बिट्यावा बुर्का ना पहिरैं तो ट्वाका टोकी होति है।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">दादी क धीरज जानौ अब लगे जवाब दइगा। रसोईघरै त बोलीं, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अरे सब ड्रामा है। वहिका का परी है, को है वहिके घरै ट्वाकै वाला। महतारी अंधरी हुईगै औ बाप परा है ना जाने कौने सहर म।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span><span class="Apple-style-span" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 106.35pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">(जारी....)</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p></div><div><br /></div><b>(चित्र www.anthonyzierhut.com से साभार)</b>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-63396354673524395842009-12-05T21:40:00.003+05:302009-12-05T21:43:21.402+05:30अवधी उपन्यास - क़ासिद (5)<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhYvW93F_arSiLQg0dveKxLecE-bxU2us38z5K-SW5RqLnXNyjlphHzyx-B2YTBCGS6T4mLDjBUu8nwkx_WhcoZBMp_WOP4eF644FXxjKSNtuNGvhK0uwvVSywxd5DjJxgotO70zJ724yJf/s1600-h/Indian_school_children.gif"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 243px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhYvW93F_arSiLQg0dveKxLecE-bxU2us38z5K-SW5RqLnXNyjlphHzyx-B2YTBCGS6T4mLDjBUu8nwkx_WhcoZBMp_WOP4eF644FXxjKSNtuNGvhK0uwvVSywxd5DjJxgotO70zJ724yJf/s320/Indian_school_children.gif" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5411785640940222050" /></a><p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">स्कूल म </span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">दूसर घंटी बाजे के बाद सब लरिकवा औ मास्टर मैदान म एकट्ठा भे। पहिले प्रार्थना भै फिर राष्ट्रीय गान। प्रार्थना खत्म होए क बाद सब लरिकवा अपनी अपनी क्लासन म जा रहे। टिल्लू क साथै तीन चार लरिकवा औरउ है। टिल्लू का वंदे मातरम बहुत नीक लागत है। उइ अब्यौ गुनगुनाए रहे – सुजलाम सुफलाम। तबहिनै टिल्लू क पाछे पाछे आवत लरिकवा टिल्लू क ट्वाकति है, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">यार यू गाना जब स्कूल म गावा जाति है तो हम पंचे तो चुप्पै ठाढ़ रहिति।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">टिल्लू क या बात सायद पहली बार पता चली। हुइ सकत लाइन म ठाढ़े रहै कि वजह तेरे कबहू इ बात पर इ गौर नाई कीन्हेनि। मुला आज या बात जैसे ही इनका पता चली, टिल्लू चौंके, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">काहे</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">? </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">रफ़ीक</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">?” </span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> </span><span class="Apple-style-span"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">घर पर मौलवी साहब आवत है उर्दू पढ़ावन, उइ कहति हैं कि यू गाना बुत परस्ती आय।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">रफ़ीक सब बात साफ साफ कह दीन्हेनि। </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">बुत परस्ती, का मतलब एहि क्यार</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">?”</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;"> टिल्लू खातिर यू शब्द अजूबा लाग। लेकिन रफ़ीकौ केरि उमर सायद या सब समझै वाली है नाई, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">यार, समुझि तो हमहूं नाईं पाएन लेकिन मौलवी साहब कहति हैं तो मानै क तो परिबै करी। अब्बू हु कहत रहै कि स्कूल म वंदे मातरम ना गाएओ।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">टिल्लू रहत ज़रूर मुसलमानन के पड़ोस म हैं लेकिन इनकौ या बात आजु पहली बार पचा चली तो बिचरेऊ स्वाचन लाग। कहै लाग, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">पता नाईं हुई सकत है इ गानै म कुछ मामला होए। आजु पुछिबे पिताजी तेरे। चलौ यार क्लास क्यार टाइम हुईगा। घंटा लागे देर भै।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“</span></span></span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span><o:p><span class="Apple-style-span"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">लरिकवन क बातचीत चलि ही रही रहै तेहि लगे पीछे त पीटीआई मास्टर साहब आएगे। उन क्यार हाथ धीरे त टिल्लू केरे कांधा प परा औ बहुतै गंभीर आवाज़ सुनाई परी, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">प्रेयर क बादि सीधे क्लासै जाएक चाहि। हियन ठाढ़े का बतकही हुई रही</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">?” “</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">बस मास्टर साहब जइहि रहे रहन।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">टिल्लू औरु कुछु बोलि ना पाए। पीटीआई मास्टर साहब पानी म ईंटा मारि क आगे निकरि गे। </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">ई पीटीआई मास्टर साहब हमका लैकि एत्ता परेसान काहे रहत हैं</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">?” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">टिल्लू तनुक झंझुलान। लेकिन रफ़ीक टिल्लू क कंधे पर हाथ धरिकै समझाएन कि परेसान न हो। सब लरिकवा क्लास की तरफ चलि दीन्हेनि। रफीक याक दांय पीछे मुड़ि के देखेन। पीटीआई मास्टर साहब केरि नज़र वहिकै तरफ लागी दिखाईं परीं। रफ़ीक तनिकु सहमि ऐसि गे। सब लरिकवा बरहीं क्लास के आगे ते निकरे। क्लास म टिल्लू क पिताजी अंगरेजी पढ़ा रहे। टिल्लू की रफ्तार तनिकु तेज़ हुइगे। सब लरिकवा आगे निकरि कि अपनी अपनी क्लास म दाखिल हुइगे।</span></span></span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">घर मा सब अपन अपन काम निपटा रहे। दादी रसोई त बाहर निकरीं औ हाथ धोक तख्त पर आराम करन लागीं। नाउन दाईं आंगन म पोंछा लगा रहीं औ कल्लू घर केरे कीमती फर्नीचर पर ते गर्दा साफ करि रहे।</span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">गली क उइ छ्वार अमीर हसन अपने लकड़ी क टाल पर दुई चारि बुजुर्ग मौलविन के साथै कौनिउ बात म मशगूल हैं। एकु मौलवी शुक्लाजी की अटारी पर लाग लाल झंडा तन उंगरी करति है। हवा आजु तनुक तेज़ चलति है। तूल क्यार झंडा हवा म पूरी रफ्तार त लहरा रहा।</span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">स्कूल क बाहर बिल्कुल सन्नाटा है। दुई चार रिक्सा वाले अपन अपन रिक्सा लाइन त लगाए रहे। कुछ मेहरिया और बुजुर्ग लोग गेट पर इकट्ठा हुई रहे। स्कूल क भीतरौ बिल्कुल सन्नाटा जानि परत है। अलग अलग क्लासन मइहां मास्टर लरिकवन क पढ़ा रहे हैं। तबहिनै स्कूल की घंटी बाजति है। छुट्टी कि घंटी। लरिकवा क्लासन त भर्रु मारिक क भागति हैं। कौन क कोई बात केरि फुर्सत नाईं। जूनियर सेक्सन क्यार लरिकवा तो ऐसे भाग जानौ जेल क फाटक खुलिगा होए। स्कूल त लइकै बाज़ार तक लरिकवै दिखाई परि रहे।</span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">लकड़ी की टाल पर मौलविन की बातचीत औ कानाफूसी जारी है। टाल क सामने वाली यानी हिंदुआने तरफ केरि गली तेरे शुक्लाजी आवत दिखाई पर रहे। अपने अपने दुआरे बैठ लोग उनका नमस्ते करत हैं। याक दुई लरिकवा चौतरा परे ते उतरि क उनके पाएं छुई रहे। टाल पर बैठे मौलविन केरिउ नज़र शुक्लाजी पर परति है, उइ हुअन त उठिकै जान लाग। शुक्लाजी अपनी हवेली के गेट तक पहुंचे तो जैसे आदतन उन केरि नज़र याक दांय टाल तन चली गै। शुक्लाजी केरि नज़रें अमीर हसन त मिलीं। दून्हौ याक दूसरे क देखेन। अमीर हसन क चेहरा पर कौनौ भाव नाईं आवा। बस दून्हन की नज़रे याक दूसरे त टकराईं। जानौ मसीन क्यार पुर्जा होएं, ऐसिहि जुंबिश भै औ दून्हन क्यार हाथ याकै साथ ऊपर उठे। शुक्लाजी केरे मुंह ते निकरा – नमस्ते। अमीर हसन बुदबुदान – सलाम अलैकुम। शुक्लाजी हवेली क गेट खोलिक भीतर दाखिल हुइगे।</span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:small;">(जारी...)</span></span></p>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-24876702746415164292009-12-04T21:58:00.006+05:302009-12-04T22:06:06.044+05:30अवधी उपन्यास - क़ासिद (4)<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjZvvwEPa4blVp-tigzvjLBIJfOfExq8p0eGrDUH5zlnmZvQRMD8Umo1enT5fysq8uDnjOMOneUF5DrqRUj-0L9yfnxFNoQTHnBC0H21IQIZJa7Sxh_rq0X1snf1AbXAe6HWz9RzbJg-KuM/s1600-h/Burqa+Girl.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 220px; height: 320px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjZvvwEPa4blVp-tigzvjLBIJfOfExq8p0eGrDUH5zlnmZvQRMD8Umo1enT5fysq8uDnjOMOneUF5DrqRUj-0L9yfnxFNoQTHnBC0H21IQIZJa7Sxh_rq0X1snf1AbXAe6HWz9RzbJg-KuM/s320/Burqa+Girl.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5411420242218920642" /></a><p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 42.55pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><b><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">स्कूल</span></b><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> कि यूनीफॉर्म पहिरे तमाम लरिकवा स्कूल कि तरफ दौरत जा रहे। राह म साइकिल वाले ऐसी वैसी बचिकै निकरि रहे कि कौनो लरिकवा चोटा ना जाए। बाज़ार क्यार दुकानदार अपनी अपनी दुकानदारी म मसरुफ हुइगै हैं। बाज़ार म लोगन कि आवाजाही बढ़न लागि है। टिल्लू इन पंचन के बीच त निकरैक कोसिस कइ रहे। तबहिनै एकु मोटरसाइकिल वाला रफ्तार मइहा भीड़ म घुसति है और याक बुर्केवाली तेरे टकराएव के बाद आगे निकरि जाति है। टिल्लू अपनिहि धुनि मा मगन आगे आगे जा रहे। मोटरसाइकिल वाला टिल्लू त टकरावै वाला रहै कि तबहिनै याक बुर्कावाली टिल्लू क्यार हाथु पकरि क किनारे खींचि लीन्हेसि। बुर्का तनिक द्यार कइहां चेहरा पर ते हटा तो टिल्लू तुरतै इनका पहिचान लीनिहेनि, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">आयशा।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 42.55pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">यू बताओ तुम इत्ता बेखयाली म काहे रहत हौ</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">, </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अबहि यू मोटरसाइकिल वाला...</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">आयशा कि आवाज़ म बड़प्पन औ ममता क्यार घुला मिला रंग जानि परा लेकिन टिल्लू आयशा क पहलि दांय बाज़ार म देखि क हैरान हैं, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अरे तुम हियन का कर रही हौ।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ “</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">द्याखत नाई हौ खरीदारी।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">लेकिन चेहरा छिपाए केरे</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">आयशा टिल्लू केरे इ सवाल पर कुछू बोली नाईं, बस मुस्कुरा दीन्हेनि। टिल्लू क यू जान परा जैसे दादी जौनि परी वाली कहानी सुनवति हैं, उनहिन तेरे याक परी निकरि कि इनके सामने ठाढ़ि हुइगे है। फिर एकदम त उनका होस आवा तो बोले, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">बतउति काहे नाईं, यू काला कपड़ा</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">?” </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">आयशा का समझावैं इ नान्हें लरिका कइहां कि बुर्का काहे पहिना जाति है। बस एत्तहै कहि पाईं, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">तुम स्कूलै जाओ नहितौ देर हुई जाई।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">तबहि एकदम तेरे आयशा केरि नज़र टिल्लू ते थोड़ा दूरी पर पीछे आवत याक मनई पर परी। पाएन म चकाचक पालिस कीन्हि भई काली चप्पल। काली किनारी केरि कलफदार धोती। याक हाथ म बंधा सुर्खं कलावा। दूसरे हाथे म चकमति गोल्डन घड़ी। दस बजै वाला है। तनिक तनिक पियर रंग क्यार रेसम क्यार कुर्ता। गले म छ्वाट छ्वाट रुद्राक्षन केरि माला। चेहरा पर अलग तरह क्यार कर तेज़ दिखाई पर रहा। माथे पर लाग है चंदन औ रोली क्यार टीका।</span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 42.55pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">आयशा समझ गईं कि टिल्लू अबहि हियन त नाई भाग तो बिचरेउ केरि आफत आ जाई। धीरे त टिल्लू केरे कान क तीर अपन होंठ लाक बुदबुदाईं, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">जल्दी भागौ, तुम्हार पिताजी पीछे आ रहे।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ “</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अरे हमका देखेन तो नाईं।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span></span><span lang="HI"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">ना अबै तक तो नाई देखेनि लेकिन तुम जल्दी तेरे निकरौ हियन तेरे।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">नान्ह क्यार टिल्लू फटाफट आगे जा रहे लोगन केरे बीच त जगह बनाएनि औ स्कूल क तरफ निकर भाग। आयशा कि सांस म सांस आई। तबहीं शुक्लाजी सामने त निकरे। शुक्लाजी केरि नज़र आयशा प परी तो उई चौंके। आयशौ शुक्लाजी क देखि तुरते हाथ जोड़ि कि नमस्ते कीन्हेनि और खोपड़ि झुकाएकि आगे निकरि गईं। शुक्लाजी स्वाचन लाग, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">आयशा</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">! </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">खान साहेब केरि बिट्यावा। या तौ वक़ालत पढ़न गै रहै रायपुर</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">- </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">हिदायतुल्ला यूनीवर्सिटी मइहां।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">लेकिन शुक्लाजी केरि कौनौ बात सुनै खातिर आयशा हुअन कहां रहैं। उन तौ निकरि गईं आगे। भीड़ क बीच जगह बनावत। शुक्लाजी तनिक द्यार ऐसे हे ठाढ़ वहिका देख्यात रहे। फिर चलि परै कॉलेज की तरफ।</span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 42.55pt 184.3pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">कॉलेज अब हियन त दिखाई परन लाग है। आवै जावै वाले लोगन म ते तमाम लोग रुकि कै शुक्लाजी की पैलगी कर रहे हैं। याक दुई लोग नमस्ते कइके हो आगे बढ़ि जात दिखाई परत हैं। तबहिने सड़क किनारे बने मेडिकल स्टोर क्यार मालिक दुकान त निकरि आवा औ शुक्लाजी के पाएं छूएसि, फिर हाथ जोड़ि क ठाढ़ हुइगा, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">मास्टर साहब। इंटरवल म टाइम निकारि कि अइसि आय्ओ त तनुक इ ड्रग इंसपेक्टर वाला मामला देखि लीन्ह्यो।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">शुक्लाजी मेडिकल स्टोर वाले क खोपड़ी तेरे अपन आशीर्वाद क खातिर धरा हाथ हटाएन औ बोले, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अरे तिनगारी हम तो आज भोरहरे त निकरे हन। गै रहन गोड़ियाने म पंचायत करन। अब द्याखौ इंटरवल म खाना खाए घरै जइबे तो टाइम मिलति है कि नाईं। वैसे तुम्हार तो लाइसेंस किराए क्यार है। तुम का कौन परेसानी।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">तिनगारी क चेहरा पर परेसानी साफ दिखाई देति है, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">अरे मास्टर साहब लरिकन क रोटी चलि जाति है इ दुकान तेरे नहितौ अब हियन कहां दुकानदारी। सबै तो कानपुर उन्नाव त सामान लावन लाग हैं। कस्बन म तो अब दुकानदारिहु चौपट हुइगै है।</span></span><span lang="HI"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">एकु लरिकवा राखा रहै, अंग्रेजी पढ़ै लिखे खातिर वहौ भागि गा।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 0cm 42.55pt 106.35pt 184.3pt"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">कौनौ बात नाई। तुम फिकरि ना करौ। हम देखि देबे यू मामला।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">“</span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;"> </span></span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">शुक्लाजी केरि बात सुनिकै मेडिकल स्टोर वाले तिनगारी क चेहरे पर तनिकि राहत आई। दून्हौ जन जब तक बात करति रहे, लोग शुक्लाजी क्यार पाएं छुअन खातिर हुअन लाइन लगा दीन्हेनि। शुक्लाजी याक दांय फिरि ते उइ छ्वार देखेनि जैसी आयशा गइ रहैं। आयशा केरि दूर याक झलक दिखाई दीन्हेसि। शुक्लाजी फिर कुछु स्वाचन लाग।</span></span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-right:.2pt;tab-stops:0cm"><span class="Apple-style-span" style=" line-height: 14px; font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size: small;">(जारी...)</span></span></p>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-47382823853160812612009-12-03T21:37:00.002+05:302009-12-03T21:43:54.014+05:30अवधी उपन्यास - क़ासिद (3)<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSAfcK3wMA5yhMtje_6DqEF1RuFmoIoxjofAHPGrzBBdE1P8rSqPkwPuxOWltkj2ZHJ-O9M8Ma_JPMkAeDfntKLzBYM2S3BJaD_iHxVWdQdRkUCt9a9UxUH8Dcbb24KWP-wsI6RSQaZVGH/s1600-h/oldmuslim.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 229px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSAfcK3wMA5yhMtje_6DqEF1RuFmoIoxjofAHPGrzBBdE1P8rSqPkwPuxOWltkj2ZHJ-O9M8Ma_JPMkAeDfntKLzBYM2S3BJaD_iHxVWdQdRkUCt9a9UxUH8Dcbb24KWP-wsI6RSQaZVGH/s320/oldmuslim.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5411042689125261858" /></a><p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:.2pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:1.0cm;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops:42.55pt"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Mangal;"></span></p><span class="Apple-style-span" style="font-family:Mangal;"><p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><b><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal">दादी</span></b><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal"> केरे लोटा के पानी क धार पर टिल्लू क्यार कान लाग हैं। जैसे हे पानी खत्म भा टिल्लू तुरतै छति के याक कोना म टोकरी म धरे पटाखा क्यार बरसाती हटावन लाग, जेहिते यू जानि परे कि पटाखन कइहां धूप दिखावे खातिर इ ऊपर आए हैं। दादी कनखिन तेरे इ लरिकवा केरि हर हरकत पर नज़र रखे हैं। पानी देक बाद तुलिसिन की पुरानी पत्ति ट्वारित भै उई बोलीं, </span><span style="font-size:10.0pt">“</span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt; font-family:Mangal">अरे अबै त सूरज उदय भा है, औ तुम आ ग्यो पटाखा सुखावै। अरे दोपहर म हम धर देबे। हर साल तुम दीवारी क्यार पटाखा बचा क धरत हो औ फिर कबहूं तेंदुलकर केरे छक्का पर तो कबहूं का नाम वहिका</span><span style="font-size:10.0pt">….</span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal">उ लंबे बाल वाला..</span><span style="font-size:10.0pt">” </span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt; font-family:Mangal">। </span><span style="font-size:10.0pt">“</span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal">इशांत सरमा</span><span style="font-size:10.0pt">” </span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt; font-family:Mangal">टिल्लू खट्ट त बोले। </span><span style="font-size:10.0pt">“ </span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal">हां, वहै जेहिक विकेट ले पर तुम पटाखा फ्वारत हौ।</span><span style="font-size:10.0pt">“ </span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal">दादी केरि आवाज म तनिक तल्खी जानि परी। टिल्लु कहै लाग, </span><span style="font-size:10.0pt">“ </span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal">अरे दादी, ज़हीर औ इरफानौ तो बढ़िया ख्यालत हैं। पिछली दांय तो सगरे आलू बम ज़हीर खानै क चक्कर म खत्म हुइगै रहैं।</span><span style="font-size:10.0pt">“<o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span style="font-size:10.0pt"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size: 16px; "><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal">दादी अब तुलसिन के गमल म परे पत्थर साफि कर रहि हैं। जहां जहां दादी तीर्थाटन करै जाती है, हुअन कि हर नद्दी तेरे उई पत्थर लावब नाईं भूलतिं। ज़हीर और इरफान क्यार नाम सुनिके दादी क नीक नाईं लाग। उनक्यार चेहरा बताए रहा कि अपने पोता कि या बतकही उनकी ठीक नाईं लागि। पत्थरन पर चंदन का टीका लगावत लगावत बोलीं, </span><span style="font-size:10.0pt">“</span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt; font-family:Mangal">हां, हां ठीक आए, बड़ा आवा ज़हीर औ इरफ़ान वाला..। यू तुम जौन हियां हुआं ड्वालत फिरत हौ ना। आवै देव तुम्हरे बाप का आजु। उनहुन क्यार कान खींचित है। कुच्छौ नाई सिखावत उइ तुमका</span><span lang="HI" style="font-size: 10.0pt"> </span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal">दुनियादारी।</span><span style="font-size:10.0pt">“</span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt; font-family:Mangal"> दादी क रुख देखि क टिल्लू पहिले हे पटाखा कि टोकरी तेरे दूर हुइके ख्यालन लाग। ह्यौने परे याक अखबार की नाव बनावन लाग और साथै गानौ गा रहे, </span><span style="font-size:10.0pt">“</span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt; font-family:Mangal">नाव कागज़ की गहरा है पानी</span><span style="font-size: 10.0pt">, </span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal">दुनियादारी पड़ेगी निभानी..।</span><span style="font-size:10.0pt">“</span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal"> पाछे रेलिंग छ्वार तेरे गर्दा दिखाऊ परनि लागि। जानौ मेहतर गली म झाड़ू लगा रहा। दादी पत्थर पर चंदन लगावब छोड़ि क उई छ्वार लपकीं, </span><span style="font-size:10.0pt">“</span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal">अरे भैया आराम ते झाड़ू लगाओ..पूरी गर्दा घर मा कीन्हे दे रह्यो।</span><span style="font-size:10.0pt">“</span></span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal">एहि बीच म गली के उई छ्वार वाले घर का फाटक खुला। दरवाजा तेरे आयशा बुर्का पहनि के निकरीं। चाल म बहुतै सावधानी जानि परति है। हाथ म एकु खाली झ्वारा है। ऐसी वइसी निहारित आयशा गली म लागि रही झाड़ू कि धूल बचावति आगे बढ़ीं। बाज़ारौ म दूसर ज़मादार झाड़ू लगा रहा। दुकानदारौन केरि हलचल शुरू होइगै है। परचून वाला दुकान क बाहर धरीं बोरिया झरिहाय रहा। चूड़ी वाला चूड़िन क्यार सेट करीने त लगाए रहा। हलवाई कि दुकान पर कारीगर कढ़ाही तेरे गरम गरम जलेबियां निकाल क चाशनी म भिगो रहा। वैसी बिसातखाने कि दुकान प स्कूल केरि यूनीफ़ॉर्म पहने कइवु बिटेवा ठाढी हैं। तमाम और लरिकवा स्कूल कि यूनीफॉर्म पहिरे इ दुकान के नेरे ते निकर रहे। इ लरिकवा झाड़ू वाले क तीर त बचिक निकरति हैं। चारिउ तरफ धूलै धूल दिखाई पर रही।</span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal">टिल्लू छत ते नीचे उतरि आए हैं। उई तख्त पर धरी अपनि कच्छी उठावति हैं, तौलिया अब्यौ उइ लेपेटे हैं। पूरी कोसिस कइ रहे कि बिना तौलिया निकरे इ कच्छी पहनि लें औ कमर के नीचे क तनिकौ हिस्सा खुलन ना पावै। बड़ी मेहनत कीन्हेनि बिचरउ तब जायक कच्छी पहनि पाए, अब उइ बाकी कपड़ा पहनि रहे। खोपड़ी म सरसों का तेल लगाएन फिरि अपने हे हाथे बालन म कंघी कीन्हेनि। इत्ते म दादी आए गईं, लरिकवा का उठाक तख्त पर धरि दीन्हेंनि औ जूता क्यार फीता बांधन लागीं। हाथ धोक दादी फिरि ते रसोईघऱ मा चली गईं तो टिल्लू जल्दी जल्दी बस्ता म किताबे भरन लाग।</span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt"> </span><span style="font-size:10.0pt">“</span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt; font-family:Mangal">अरे हिंदी क किताब कहां चली गै।</span><span style="font-size:10.0pt">“ </span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt; font-family:Mangal">टिल्लू क्यार किताब नाई मिलि रही तो उई अधीर होन लाग। दादी अपने पोता केरि परेसानी सुनेनि तो रसोईघरेत आवाज़ लगाएन, </span><span style="font-size:10.0pt">“</span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt; font-family:Mangal">अरे ह्वानै द्याखौ, तख्तै प होई। रात म पढ़ति पढ़ति सो गे रहो तुम।</span><span style="font-size:10.0pt">“</span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal"><span style="mso-tab-count:1"> </span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal">टिल्लू फिर ते तख्त पर धरा सामान खंगारन लाग। तख्त के दूसरी छ्वार याक चद्दर केरे नीचे धरी किताब मिलि गै। किताब राति त वैसे ही खुली परी है। तख्त प करीब करीब लेटिक टिल्लू किताब उठाएन। तैमूर लंग वाला पाठ किताब खुला परा है। टिल्लू की नज़र तैमूर लंग औ वीर बालक केरि फोटो पर गै। उन क्यार चेहरा क्यार रंगु बदला। तनिक द्यार ऐसी वैसी देखिन फिर एकु डॉयलॉग तुरंतै जड़ि दीन्हेनि, </span><span style="font-size:10.0pt">“</span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal">मेरी चाकू में भी बहुत धार है।</span><span style="font-size:10.0pt">“</span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal"> दादी रसोईघरै तेरे अपने पोता केरि बाल सुलभ हरकत देखि रहीं। उनके चेहरा पर तनिक द्यार खातिर मुस्कान दिखाई परी। लेकिन, तुरंतै उई अपनी बुजुर्गियत ओढ़ि लीन्हैनि, </span><span style="font-size: 10.0pt">“</span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal">अरे लरिवका। द्यार हुइ जाई तुमका। तुम्हार पिताजी तो अब लगै कॉलेज पहुंचिहु गे हुइहैं। जल्दी जाओ। औ हां हिंदुआनेह त हुइकै जाएय्ओ। हम सब जानित है। पहलि तो तुम का घंटन लागत है तैयार होएम। औ फिर जल्दी खातिर तुम निखरि भागत हौ इ मुसल्लन की बस्ती तेरे।</span><span style="font-size:10.0pt">“ </span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt; font-family:Mangal">टिल्लू कइहां सायद दादी कि या बात नीक नाईं लाग। उई चेहरा बिगारेन। लेकिन तुरतै अपन चेहरा ठीक कीन्हेनि, लपकि कै दादी केरे हाथ तेरे टिफिन लीन्हेनि औ गेट घाईं दौरि परे। दादी पीछे पीछे भुनभुनाति रहीं, </span><span style="font-size:10.0pt">“</span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt; font-family:Mangal">इ लरिका क ना जाने इ फकीरन त एत्ती मोहब्बत काहे है</span><span style="font-size:10.0pt">?”</span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal">टिल्लू बाहर निकरि आए। अब इ गेट पर ठाढ हैं। पहिले इ दहिने देखिन। वैसी तमाम मेहरिया पियरि ओढ़े खोपड़ी प माटी क गगरि धरे चली जाए रहीं। पूरा रास्ता इ मेहरिया छेके हैं। टिल्लू तनुक परेसान भे। माथे पर ते पसीना पोंछेन फिर बाईं तरफ द्याखन लाग। तनिक दूरि पर टाल पर बैठ अमीर हसन हुक्का गुड़गुड़ा रहे। सफेद कुर्ता औ नीले रंग केरि चौखाने वाली लुंगी पहिने बैठ अमीर हसन केरे चेहरा तेरे ज़िंदगी क्यार सबक साफ साफ दिखाई देति हैं। लंबी सफेद दाढ़ी औ माथे प सजदा क्यार निशान। टिल्लू लगातार अमीर हसन केरि तरफ देखि रहे। </span><span style="font-size:10.0pt">“ </span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal">का बचुआ</span><span style="font-size:10.0pt">? </span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt; font-family:Mangal">आज फिर देर हुइगै स्कूल खातिर।</span><span style="font-size: 10.0pt">“ </span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal">अमीर हसन जानौ लरिकवा केरि मंसा ताड़ि लीन्हेनि।</span><span lang="HI" style="font-size: 10.0pt"> </span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal">टिल्लू त जानौ याहै सुनबै चाहत रहै, खट्ट त फरियाद निकरि परि, </span><span style="font-size:10.0pt">“ </span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt; font-family:Mangal">चच्चा, इ छ्वार तेरे निकरि जाइ का</span><span style="font-size:10.0pt">?” “</span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt; font-family:Mangal">जल्दी ते। नहिं तो दादी छत पर अवइयै हैं।</span><span style="font-size:10.0pt">“</span><span lang="HI" style="font-size:10.0pt; font-family:Mangal"> </span><span style="font-size:10.0pt"><span style="mso-spacerun:yes"> </span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-right:.2pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span lang="HI" style="font-size:10.0pt;font-family:Mangal">अमीर हसन अपनि बात पूरी कई पउतिं वहिते पहिलेहे टिल्लू अपन बैग संभारेन, पीछे मुड़िकै याक दांय गेट कि दरार तेरे झांकेन। दादी भीतर तख्त पर बिखरा परा सामान उठावति दिखाई परीं। टिल्लू दाएं मुड़े और पूरी रफ्तार त भागत भै मुसलमानन केरे मोहल्ला वाली गली म गायब हुइगे।</span></p> <p class="MsoNormal" style="margin-right:.2pt"><span lang="HI" style="font-size: 10.0pt;mso-ansi-font-size:11.0pt;line-height:115%;font-family:Mangal"><b>(जारी...)</b></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:.2pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:1.0cm;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops:1.0cm"><span style="font-size:10.0pt"><o:p> </o:p></span></p></span><p></p>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-50455272084621310252009-12-02T21:58:00.003+05:302009-12-02T22:06:05.949+05:30अवधी उपन्यास - क़ासिद (दूसरी कड़ी)<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgLFEr2h0bAz0pVTU2Q8SzSS-3UoUtqpha15ttur3UIPzC-QYmgJ2vkWQ8f4oU4IwFTYmGnqbZaj_pznIYaOM_QUO4VKuLiIcYJxSNkjISETiuoKh-nw-fmWgPa9tE5MOPj4-ip5bA-7ny_/s1600-h/sunrise.jpg"><img style="float:left; margin:0 10px 10px 0;cursor:pointer; cursor:hand;width: 320px; height: 240px;" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgLFEr2h0bAz0pVTU2Q8SzSS-3UoUtqpha15ttur3UIPzC-QYmgJ2vkWQ8f4oU4IwFTYmGnqbZaj_pznIYaOM_QUO4VKuLiIcYJxSNkjISETiuoKh-nw-fmWgPa9tE5MOPj4-ip5bA-7ny_/s320/sunrise.jpg" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5410677486501067234" /></a><p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:56.9pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:42.55pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">खान चाचा के घर ते आवै वाले आलाप केरि आवाज़ पूरे मोहल्ला म गूंजि रही है। तबहिनै पांडे अखबार वाले दादी की छत पर अखबार फ्याकत हैं। दादी क्यार घरु ऐस है कि एहि कि छत तेरे आयशा केरे घर का आंगन साफ दिखाई परति है। पिछले महिना भै रामायण के टाइम लगावा गा तूल क्यार झंडा हवा म लहरा रहा। अइसन तमाम झंडा हिंदुआने म लोगन कि छतन पर लाग हैं। गली के उई छ्वार इक्का दुक्का घरन पर हरे रंग का झंडा लाग दिखाई परति हैं।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:56.9pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:42.55pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:56.9pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:42.55pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:56.9pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:42.55pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">आसमान म लाली छावन लागि है। चिरैया, कौवा अपने अपने घोंसलन त निकरि क दाना बीनन उड़ि चले। अबै लगे बरामद म परे कसमसाए रहे लरिकउनू करवट लीन्हे परे हैं। तेहिले है गेट खुलैक आवाज़ आई। दादी दुआरे ते भीतर आय रहीं। गेट जैसे ही खड़का भीतर सोवत टिल्लू सड़ाका हुइगे। खट त खटिया प उठि के बैठि। दून्हू हाथ जोड़ेनि औ गदेरिया म आंखि गड़ाए पढन लागि - </span><b><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">कराग्रे वसते लक्ष्मी, कर मध्ये सरस्वती। कर मूले स्थितो ब्रह्मा, प्रभाते कर दर्शनम।।</span></b></span><b><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></b></p><p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:56.9pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:42.55pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b><br /></b></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:56.9pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:42.55pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:56.9pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:42.55pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">दादी अब लगे दालान लांघि केरे बरामदा तक आ चुकीं। उनके कानेन म अब्यो आयशा के कथक केरि रियाज और राग जोगिया म गाई जाय रही ठुमरी परि रही है। </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">या लौंडिया तो पुरे मोहल्ले का कोठा बना दीन्हेंसि। भोरहरे त रोज़ाना घुंघुरू लै के सुरू हुई जाती हैं। जीना हराम कर दीन्हेनि।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">‘ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">दादी बरबरावै लागीं। पूजा की थाली उइ किनारे धरि दीन्हेंनि औ टिल्लू की तरफ देखेनि। बारा त्यारा साल क्यार लरिकवा दादी के तेवर देखि सहमा तो खैर नाईं लेकिन वहि क्यार चेहरा बता रहा कि बेचरऊ की जान तोता कि नांय गरे म अटकी है। दादी टिल्लू क ऐसे देख्यात पाएनि तो कहै लागीं, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">औ</span></span><span lang="HI"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">तुम का टुकुर टुकुर देखि रहैओ, जाओ नहा लेओ नहिंतो नल चला जाई।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">“ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">फतेहपुर चौरासी, लखनऊ औऱ कानपुर ज़िलन के बीच बसे उन्नाव जिला क्यार गांव है। हियन क रहइया लेकिन एहिका गांव कहेम इनसल्ट फील करत हैं। टाउन एरिया कहेम उनका जादा मज़ा आवति है। हियन की चैयरमैन कांग्रेस, निर्दलीय और सपा के बीच घूमा करति है। बस तारीफ क बात या है कि हियन चेयरमैन कौनो पार्टी क्यार बने, काम खूब भा है। गली गली म खडंजा लागि गा है। पानी की टंकी है, भले बत्ती आवै तबहि पानी आवे, लेकिन टंकी तो है ना गांव म।</span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:56.9pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:42.55pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:56.9pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:42.55pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:56.9pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:42.55pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">दादी क तेवर देखि क टिल्लू चट्टी पहनि क सीधे नहावै खातिर गुसलखाने तक की दौड़ लगा दीन्हेंनि। गुसलखाने तेरे पानी गिरै कि आवाज़ आई रही। दादी बाहर तेरे चिल्ला रहीं, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">कुल्ला दातून ठीक त कीन्ह्यो। फिर नहाएओ।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">‘ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">गुसलखाने म पानी की आवाज़ अब तेज हुइगै। साथै म टिल्लू की आवाज़ सुनाई परि रही, </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">‘</span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></span><b><span lang="HI" style="font-family:Mangal; mso-ascii-font-family:"Courier New";mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-hansi-Courier New";font-family:";color:black;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">नमामि गंगे तव पादपंकजं</span></span></b><b><span style="font-family:"Courier New";mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-font-family:Mangal;color:black;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, </span></span></b><b><span lang="HI" style="font-family:Mangal;mso-ascii-font-family:"Courier New"; mso-fareast-font-family:"Times New Roman";mso-hansi-Courier New"; font-family:";color:black;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">सुरासुरैर्वन्दितदिव्यरूपम् </span></span></b><b><span style="font-family:"Courier New";mso-fareast-Times New Roman"; font-family:";color:black;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">| </span></span></b><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal;mso-ascii-font-family:"Courier New";mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-hansi-Courier New";font-family:";color:black;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">भुक्तिं च मुक्तिं च ददासि नित्यं</span></span></b><b><span style="font-family:"Courier New"; mso-fareast-font-family:"Times New Roman";mso-bidi- font-family:Mangal;color:black;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">, </span></span></b><b><span lang="HI" style="font-family: Mangal;mso-ascii-font-family:"Courier New";mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-hansi-Courier New";mso-bidi-theme-font:minor-bidi;font-family:";color:black;"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span></span></b><b><span lang="HI" style="font-family:Mangal;mso-ascii-font-family:"Courier New"; mso-fareast-font-family:"Times New Roman";mso-hansi-Courier New"; font-family:";color:black;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">भावानुसारेण सदा नराणाम् </span></span></b><b><span style=" font-family:"Courier New";mso-fareast-Times New Roman";font-family:";color:black;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">||</span></span></b><b><span style="font-family:"Courier New";mso-fareast-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-mso-bidi-theme-font:minor-bidi;font-family:Mangal;color:black;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></b></p><p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:56.9pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:42.55pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span class="Apple-style-span" style="font-family:'Courier New';"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><b><br /></b></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:56.9pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:42.55pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><b><span style="font-family:"Courier New";mso-fareast-font-family: "Times New Roman";mso-bidi-mso-bidi-theme-font:minor-bidi; font-family:Mangal;color:black;"><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></o:p></span></b></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:56.9pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:42.55pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;mso-ascii-font-family: "Courier New";mso-fareast-font-family:"Times New Roman";mso-hansi-Courier New";mso-bidi-theme-font:minor-bidi;font-family:";color:black;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">लरिकव क गंगा मइया की स्तुति करति सुनि कै दादी के चेहरे पर संतोस आवा। उइ </span></span><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">गुसलखाने तन देखेनि और फिर चलि दीन्हें छति पर। हाथे म वहै पूजा की थाली। लोटा म पानी याक दांय उई फिरि ते भरि लीन्हेनिन। दादी छत क्यार जीना चढ़ैं लागीं। एत्ति देर म टिल्लू नहाए चुके।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:56.9pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:42.55pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:56.9pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:42.55pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:56.9pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:42.55pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">नहाक तौलिया लपेटे टिल्लू सीधे दौरे सीढ़िन की तरफ। और याकै सांस म छत पर पहुंचि हे। दादी छत के दूसरि तरफ चौकी बिछाए मंत्र जाप कर रहीं। हियन टिल्लू ठाढ हुइगै छत की रेलिंग क सहारे। सबेरे सबेरे बिना छत पर आए औ बिना आयशा क घर मा झांके इनक्यारो दिन पूर नाई होति है।</span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:56.9pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:42.55pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span class="Apple-style-span" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><br /></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:56.9pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:42.55pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:56.9pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:42.55pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">अपने आंगन म रियाज़ करत करत आयशा कि नज़र एकदमै त टिल्लू केरे घर की छत की तरफ गै। आयशा पसीना म लथपथ आहिं लेकिन उघारे उघारे ठाढ़ लरिकवा क देखि उनके होंठन पर मुस्कुराहट तैरि गै है। उइ मुस्कुराईं तौ लेकिन टिल्लू कि समझि म कुछ नाईं आवा। उई बिचरेउ छत पर ठाढ़े याहै स्वाचा करति कि पड़ोस मा या कौन परी आ गै। गलती इन्हुनि कि यानी टिल्लू हू कि नाई। पैदा भे तो इनके पिता जी यानी शुक्ला जी सहर मा नौकरि करति रहैं। औ जब उइ सहर कि नौकरी छांडि कि हियां फत्तेपुर मा अंग्रेजी के लेक्चरर भे, आयशा चली गईं सहर पढ़न। बीच म जाने कौनि मुसीबत आ परी कि आयशा का वापस गांव आवै क परा अपनी अम्मा कि देखभाल करै खातिर। टिल्लू की आंखी आयशा के कथक म लागि हैं। तबहीं दादी की आंखीं खुलीं। उ उठि कै ठाढ़ीं भईं और लोटा का जल सूरज के समहै कइके अर्घ दे लागीं। छत के उन कोना म खटक भै तो ऐसी ठाढ़ टिल्लू सनाका भे। </span></span><span><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"><o:p></o:p></span></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:56.9pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:42.55pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span><o:p><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;"> </span></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:56.9pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:42.55pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span lang="HI" style="font-family:Mangal;"><span class="Apple-style-span" style="font-size:medium;">(जारी...)</span></span><span style="font-size:10.0pt;"><o:p></o:p></span></p> <p class="MsoNoSpacing" style="margin-top:0cm;margin-right:56.9pt;margin-bottom: 0cm;margin-left:42.55pt;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;tab-stops: 42.55pt"><span style="font-size:10.0pt;"><o:p> </o:p></span></p>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-243679400011128102009-12-01T20:56:00.005+05:302009-12-02T13:35:32.620+05:30अवधी उपन्यास - क़ासिद (1)<a onblur="try {parent.deselectBloggerImageGracefully();} catch(e) {}" href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjgquYUE5JWsMyrl6D1YjasF4VeP92BPTfCl3b95BOaPnfITeVXqWvjI7AAYhNmMYKbHxxmNpKeHgT0-j4X6r_rEwBA7LLu4g4LvTcOTiVu03TZ2RVyUzStbkuai9ZVZyyDLmrU0kONNt0g/s1600/Qaasid+001.JPG"><img style="text-align: justify;float: left; margin-top: 0px; margin-right: 10px; margin-bottom: 10px; margin-left: 0px; cursor: pointer; width: 200px; height: 133px; " src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjgquYUE5JWsMyrl6D1YjasF4VeP92BPTfCl3b95BOaPnfITeVXqWvjI7AAYhNmMYKbHxxmNpKeHgT0-j4X6r_rEwBA7LLu4g4LvTcOTiVu03TZ2RVyUzStbkuai9ZVZyyDLmrU0kONNt0g/s200/Qaasid+001.JPG" border="0" alt="" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5410302910213145602" /></a><div style="text-align: justify;">मुर्गा अबै बांग नाई दीन्हेसि तेहिते पता चलति है कि भोरहरे म अबै देर है। लेकिन, दाद देक होई पंडिताइन कि जे भोरहरे ते पहिले है नहा धोक पहुंचि जाती हैं शीतला माता क मंदिर। शीतला माता क नहावे ते पहले वै पहुंचती हैं बगल म अंग्रेजन के जमाने के बने सिवाला पर। दरअसल फतेहपुर चौरासी गांव में अगल बगल बने इ दुई सिवाला हैं। कहत है कि याकै राजा अपने मंत्री कइहा एकु मंदिर बनवावै खातिर पइसा दीन्हेन। मुनीम केरि ड्यूटी लागि और इमानदारी ऐसि कि मंदिर बनवावै पैसा बचिगा तो मुनीम बचे पैसन तेरे बगलै म एक अउर सिवाला बनवा दीन्हेंनि। पंडिताईन जिनका मोहल्ला वाले दादी कहत हैं, बुजुर्ग होए क बादौ अबै सरीर त स्वस्थ हैं औ साठ साल केरि उम्र मइहौं टन्न हैं। श्लोक पढ़ति भै ऊइ मंदिर कि ओटिया चढ़ि रही है- <span style="font-weight:bold;">यः प्राप्य मानुषं जन्म दुर्लभं भवकोटिभिः । धर्मं शर्मकरं कुर्यात् सफलं तस्य जीवितम् ॥</span> (जउन मनई करोड़न जन्मन के बाद मिली मनई की देह पावै क बाद दूसरे की भलाई वाला धरम करे वहि क्यारे जीवन सफल है।)</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">मंदिर के चौतरा पर एक मनई झाड़ू लगा रहा। दादी धोती के पल्लू तेरे अपनि नाक बंदि कीन्हेन। गर्दा तेरे दादी क बहुत चिढ़ है। साफ सफाई कि इतना पाबंद हैं कि रत्तिउ भर गर्दा उनका पसंद नाईं। गांव म अबै सोउता परा है। चौराहे पर कानपुर त आई प्रेस कि जीप अखबारन क्यार बंडल फेकि रही है। दादी मंदिर म सिवाला क भीतर पहुंचि कि अपनि थारी रखेन और आसनी बिछाक बैठि गई। आरती केरि थारी तेरे माचिस उठा के उई आरती क्यार दिया जलाएन।</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">ठीक उत्तेह खन याकि माचिस और जली। लेकिन हिया नाई। दादी केरे पड़ोस म। दादी क्यार घर फतेहपुर चौरासी गांव म हिंदू आबादी क्यार आखिरी घर है। वहिके बाद याक गली है और गली क दूसरि छ्ओर मुसलमानन की आबादी। अउर इ आबादी क्यार पहिला घर है ख़ान चाचा क्यार। ख़ान चाचा तो खैर गांव म रहत नाई और खान चाचा का, द्याखा जाए तो ई गांव में मुसलमानन क घर मा बस महिरया और लरिका लरिकउरी ही दिखाई परत हैं। कहूं कहूं सफेद बाल वाले बुजुर्गो हैं लेकिन जित्ते जवान और काम करै वाले मुसलमान मर्द हैं उई सब या तौ बंबई नहिं तो दुबई, ओमान और कुवैत म काम करत हैं। घर पर रहि गईं तो बस मेहिरया, लरिकवा और बुजुर्ग। ख़ान साहब केरे घर मां माचिस कि तीली भोरहरे भक्क त जरी। </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">दादी केरि पूजा सुरू हुई चुकी हैं -<span style="font-weight:bold;"> अविज्ञाय नरो धर्मं दुःखमायाति याति च । मनुष्य जन्म साफल्यं केवलं धर्मसाधनम् ॥ </span>(धर्म क न जाने वाला मनई दुखी होति है, धरम की साधना तेरे हे केवल मनई क्यार जीवन सफल होति है।) दादी पूजा कि बाती लीन्हें संकर भगवान के आगे आंखी बंद कीन्हे बैठे श्लोक पढ़ि रहीं। वैइसी खान साहब के घर मा तानपूरा बाजै लागत है। खान साहब क्यार यू घर पुरखन क्यार बनावा है। पुराने नक्सा वाली इमारत। याक याक चीज़ तेरे नफासत झलकति है। सत्रा अट्ठारा साल केरि याकि बिट्यावा दालान केरि चिक ऊपर कर रहि है। दालान आंगन के चौतरफा है। नक्कासी दार खंभा अउर हर दुई खंभन के बीच डिज़ाइन दार मेहराब। खंभा मईहा सुंदर सुंदर आर बने हैं जइहिमा हर आरे म याक कुप्पी धरी है। बिट्यावा सगरे आरेन केरि कुप्पी जलाए दीन्हेसि अउर अब आंगन के बीचो बीच फर्स पर बैठि है। </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">दादी केरि पूजा रफ्तार पकड़ि चुकी है - <span style="font-weight:bold;">बाल्यादपि चरेत् धर्ममनित्यं खलु जीवितम् । फलानामिव पक्कानां शश्वत् पतनतो भयम् ॥</span> (बचपनै ते धरम क्यार आचरण करब ठीक है। ज़िंदगी क्यार कौन भरोसा। वहिका तो हमेसा याहे लाग रहति कि कब पके आम की नाईं गिरेन कि तब।) तानपूरा केरि आवाज़ तनुक तेज़ि होनि लागि है। दालान केरे याक छ्वार एकु बढ़िया पॉलिश कीन सीसम क्यार तखत परा है। तेहि पर याक महेरिया तानपूरा पकरे बैठि है। उई धीरे धीरे गला खंखारि केरे सुर लगावे क कोसिस कई रहीं। राग जोगिया जानि परत है। बिट्यावा अब अपन कुछ दूसर तैयारी म है। वा अपने चुस्त पइजामा केरि चुन्नटै ठीक कइके उनका ऊपर खिसकाएसि। न अंगुरिन म कुछ पहिनै न हाथेन म, हाथन क्यार सूनापन बतावति है पुरखन क पइसा अब रहा नाईं। जउन कुछ सहारा है तउन बिदेस त आवै वाले पइसा क्यारै है। बिट्यावा पाएन म घुंघरु बांधब सुरू करति है। पहिलै बाएं पाएं म घुंघरु बांधेसि फिर दहिने म। घुंघरु बंधतै बिट्यावा कि सुस्ती गायब, वा चौकन्नी हुईकै ठाड़ि भै। सरीरौ दूनी हरकत म दिखाई परै लाग।</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">दुआरै कौनौ किसान खेती की चिंता म है। ऊ अपने बैलन के गले क्यार घुंघरू ठीक कीन्हेसि और चल दीन्हिस ख्यात कि तरफ। सिवाला म झाड़ू लगावै वाला अब मंदिर के मोहरा के समहै चुप्पै बैठि है। दादी पूजा कै लैं तो ऊ झाड़ू क काम पूरा करे। दादी क्यार हाथ जोर जोर त घंटी पकरे हालि रहे। साठ सालौ म आवाज़ एकदम साफ -<span style="font-weight:bold;"> धर्मस्य दुर्लभो ज्ञाता सम्यक् वक्ता ततोऽपि च । श्रोता ततोऽपि श्रद्धावान् कर्ता कोऽपि ततः सुधीः ॥ </span> (धरम क जानै वाला कौनौ कौनौ है होत है। वहिका ढंग ते बतावै वाला तो वहितेहो कम होति हैं, धरम की बात श्रद्धा त सुनै वालै तो याके दुई है अऊर एहि पर आचरण करै वाला मिल जाए तो जानौ बहुतै बड़ी बात।)</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">खान साहब कि बिटिया क्यार रियाज़ सुरू हुईगा है। कथक क्यार रियाज करि रही है। अम्मा तानपूरा पर तान पकरै हैं और बिट्यावा क्यार पाएं सरगम केरे साथ लय चाल मिला रहे। अरे बिट्यावा का नाम त बतावब भूलि है गैन। इ आयशा आहीं। अल्ला मियां की नेमत है इनके ऊपर। गांव म सबते खूबसूरत बिट्यावा। लेकिन चेहरा पर ग़ज़ब कि सादगी। दादी कि पूजा अब्यौ चलि ही रही। घर मा उनक्यार पोता अबै सोई ही रहा। बारा त्यारा साल क्यार यू लरिका तख्त पर परै कसमसा रहा है। जानौ पड़ोस त आवै वाली आवाज़न त परेसान है। दादी केरि सिवाला म पूजा हुई चुकी, ऊइ अब सिवाला क सीढ़ी उतरि क सीतला माता क मंदिर कि तरफ जाए रहीं। हाथ म थाली और होंठन पर श्लोक - <span style="font-weight:bold;">धृति: क्षमा दमोस्तेयम शौचम इंद्रिय निग्रह। धीर्विद्या सत्यमक्रोधो दशकं धर्म लक्षणम।। </span></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">सूरज केरि लाली आसमान म बिखरन लागि है। घरौन मइहां हलचल सुरु हुई चुकी है। मेहरिया सफेद पिछौरी पहिने ख्यातन तरफि त दिसा मैदान के बादि लौटि रही हैं। पांडे साइकिल लइके अखबार घरन म फेंकि रहे। रामदीन साइकिल क करियर पर दूध क कनस्तर बांधि रहे हैं।</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">(जारी...)</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><b>आज तेरे हम एकु अवधी उपन्यास ई ब्लॉग पर लिखब सुरू कर रहे हन। आप सब लोगन क्यार स्नेह और विचार मिलब जरूरी है। </b></div><div style="text-align: justify;">सादर </div><div style="text-align: justify;"><i>पंकज शुक्ल</i></div>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com9tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-63967097589792019382009-01-08T16:47:00.002+05:302009-01-08T16:58:58.030+05:30यह छीछाल्यादरि द्याखौ तो...<em>आजु हम पंडित चंद्र भूषण त्रिवेदी उर्फ रमई काका केरि याक कविता लाए हन। रमई काका रहइया उन्नाव क्यार रहइया रहैं अउर बैसवारी अवधी म बहुत कुछ लिखेन। उनक्यार लिखा प्रहसन “बहिरे बाबा” आकाशवाणी लखनऊ के सबते मसहूर कार्यक्रमन म माना जाति है। रमई काका केरे बारे में विस्तार म जल्दी ही लिखब, तेहिले पढ़ौ उन केरि लिखी हास्य कविता – यह छीछाल्यादरि द्याखौ तो। यह कविता रमई काका केरि कवितन के संकलन “बौछार” तेरे लीनि गइ है, जेहिकार प्रकासन पहली दांय 1944 म भा रहे। तब एहिकेरि भूमिका मसहूर साहित्यकार राम विलास शर्मा लिखी तेइन।</em><br /><br />लरिकउनु बी ए पास किहिनि, पुतहु का बैरू ककहरा ते।<br />वह करिया अच्छरू भैंसि कहं, यह छीछाल्यादरि द्याखौ तो।<br /><br />दिनु राति बिलइती बोली मां, उइ गिटपिट गिटपिट बोलि रहे।<br />बहुरेवा सुनि सुनि सिटपिटाति, यह छीछाल्यादरि द्याखौ तो।<br /><br />लरिकऊ कहेनि वाटर दइदे, बहुरेवा पाथर लइ आई।<br />यतने मा मचिगा भगमच्छरू, यह छीछाल्यादरि द्याखौ तो।<br /><br />उन अंगरेजी मां फूल कहा, वह गरगु होइगे फूलि फूलि।<br />उन डेमफूल कह डांटि लीनि, यह छीछाल्यादरि द्याखौ तो।<br /><br />बनिया भोजन तब थरिया ता, उन लाय धरे छुरी कांटा।<br />डरि भागि बहुरिया चउका ते, यह छीछाल्यादरि द्याखौ तो।<br /><br />लरिकऊ चलै असनान करै, तब साबुन का उन सोप कहा।<br />बहुरेवा लइकै सूप चली, यह छीछाल्यादरि द्याखौ तो।Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com8tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-18445564272832478822008-12-04T22:20:00.003+05:302008-12-04T22:24:49.064+05:30मझेरियाकलां का ज़िक्र "जनसत्ता" में<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgoqeGZiRj7v6gBQ60F4jxbsDuIckHkEI6EBUvB39FIn6SsBlvSn7EDYB8j7WB9G51THdyGt8RoSaxsfy7L8HhPhrWZhX1-UIkngmT3-SeOhfdYp_R65LaPDEan57y6UJAwV2Yb76oDREcj/s1600-h/chitthacharcha.jpg"><img style="WIDTH: 150px; HEIGHT: 400px; CURSOR: hand" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5275979278003141490" border="0" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgoqeGZiRj7v6gBQ60F4jxbsDuIckHkEI6EBUvB39FIn6SsBlvSn7EDYB8j7WB9G51THdyGt8RoSaxsfy7L8HhPhrWZhX1-UIkngmT3-SeOhfdYp_R65LaPDEan57y6UJAwV2Yb76oDREcj/s400/chitthacharcha.jpg" /></a><br /><div><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjZgiIgAal9g5Um4-1TR1Wdaqous62PI_LJJA9eW-7-J79UIZhtWPOOt5WigOXov9lxAGL01TUVDHLTTy6K0ZR6HVqL6g2AdxOiutwsXvz4q68sGnGJffdqsP9Py5NhWbhbJl74YcWpi4f5/s1600-h/chitthacharcha.jpg"></a><br /><br /><div></div></div>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-7580480662826197442008-11-14T21:58:00.003+05:302008-11-14T22:03:21.913+05:30...पर ज़बां हो दिल की रफ़ीक<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgj_slbTRz6-T7TQlXChjp-vRYVCDn5TINJ8KfwSVduQvfMDYSFsc7Iki_UCSN18URXO4_sXOoL4ElYZbEXT-clebOyOu4Bt1oMrroO-P1NrEgOUVthu022y7sReuKqpi1_mqxojV9P3B4W/s1600-h/hasrat+Mohani.jpg"><img style="MARGIN: 0px 10px 10px 0px; WIDTH: 298px; FLOAT: left; HEIGHT: 400px; CURSOR: hand" id="BLOGGER_PHOTO_ID_5268551569389332226" border="0" alt="" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgj_slbTRz6-T7TQlXChjp-vRYVCDn5TINJ8KfwSVduQvfMDYSFsc7Iki_UCSN18URXO4_sXOoL4ElYZbEXT-clebOyOu4Bt1oMrroO-P1NrEgOUVthu022y7sReuKqpi1_mqxojV9P3B4W/s400/hasrat+Mohani.jpg" /></a><br /><div>(हसरत मोहानी - १)<br /><br />- पंकज शुक्ल<br /><br />यह बात तबकेरि आय जब हम पत्रकारिता केरि पढ़ाई कर रहेन रहै। तब दैनिक जागरण, कानपुर क्यार याकै पत्रकार और कवि हम पंचन का पत्रकारिता पढ़ावै आवत रहैं। उन तेरे हम याक दिन ऐसे हे पूछ दीनि कि पंडित जी यौ बताओ, डायरेक्टर बी आर चोपड़ा केरी पिच्चर निक़ाह मइहा गुलाम अली केरि जौनि गजल– चुपके चुपके रात दिन आंसू बहाना याद है- बहुत हिट भै रहै, वहिके लिखे वालै को हैं। पंडित जी खट्ट त बोले- हसरत मोहानी। हम कहा – उई कहां के रहै वाले रहैं। पंडित जी बोले- पाकिस्तान। हम कहा गलत। ऊ रहइया रहै उन्नाव क्यार। उनकी आंखी क दीदा फइल गा। कहै लाग का कहत हौ पंकज। हम कहां हां। पहिले तो या बात हमहूं का मालूम ना रहै। लेकिन याक दांय हम लखनऊ त स्कूटर त आवै खातिर बजाय बंथरा बनी नवाबगंज होइके आवैक, कउनिउ दूसरिहि रस्ता पकड़ि लीनि। यह रस्ता मोहान त होइके निकरति रहै। मोहान मइहां याक जगह हम पानी पियेक खातिर एकु हैंड पंप देखि के रुकेन, तो दीखि कि हुअन एकु पत्थर लाग है। पत्थर म लिखा रहै कि मशहूर स्वतंत्रता सेनानी हसरत मोहानी सन 1875 म ह्ययानै पैदा भे रहैं। एहि के बादि हसरत मोहानी पर हम जित्ता पढ़ै क कोसिस करत गएन, उन केरे बारे में याक त याक जानकारी मिलति गै। सायर तो खैर उई मशहूर रहिबै कीनि, स्वतंत्रता सेनानी हू उइ नंबर याक क्यार रहै।<br /><br />आज़ादी की लड़ाई म हसरत मोहानी बहुत मेहनत कीन्हैंनि। बेचरेऊ बहुत मारे गै और कई दांय जैले गए, लेकिन आज़ादी क बाद उनका ना तो कांग्रेसी याद राख्यैन और ना मुस्लिम लीग वाले। महात्मा गांधी तेरे बहुत साल पहिले हसरत मोहानी (असली नाम फ़ज़ल उल हसन) मुकम्मिल आज़ादी (पूर्ण स्वराज्य) केरि मांग कीनि तेइन। तब गांधी तो गांधी बल्कि अउरौ तमाम लोग हसरत मोहानी केरि खिल्ली उड़ाइ तेइन। या बात आय सन 1921 केरि अउर अहमदाबाद केरे कांग्रेस अधिवेशन मइहा हसरत मोहनी मुकम्मिल आज़ादी क्यार प्रस्ताव पेश कीनि तेइन। तब गांधी जी एहि क्यार ना केवल विरोध कीन्हेनि बल्कि कामनवेल्थ केरे भीतर हिंदुस्तान खातिर डोमीनियन स्टेटस केरि वकालतौ वोइ कीन्हि तेइन। वकालत तो खैर गांधी जी बहुत पढ़ी तेइन, लेकिन जौइने टाइम म हसरत मोहानी अंग्रेजी हुकूमत केरे खिलाफ अपने अखबार उर्दू ए मुआल्ला मइहा लिखा करति रहै, बड़े बड़े कांग्रेसिहू अंग्रेजन केरि मुखालिफत करै तेरे डरत रहैं। मक्का, मथुरा अउर मास्को केरि लाइन पर चलै वाले हसरत मोहानी अगले साल यानी 1922-23 मइहा खिलाफत आंदोलन और असहयोग आंदोलन मइहा बढ़ि चढिकै हिस्सा लीन्हेनि। कांग्रेस तेरे उन क्यार रिश्ता 1929 मइहा नेहरू रिपोर्ट आवै क बाद टूट। कमै लोग जानत हुइहैं कि बादि म येई हसरत मोहानी कम्युनिस्ट पार्टी ऑफ इंडिया केरे पहिले सम्मेलन केरि नींव धरेन। अउर मुस्लिम लीगौ क्यार उई याक दांय अध्यक्ष बने। पार्टी बाज़ी तेरे उई चाहे जित्ता नाराज़ रहै होएं, लेकिन बंटवारा भा तो उइ फैसला कीन्हेन कि भारतै म रहब। संविधान बनावे वाली कमेटी म हसरत मोहानी हू सामिल रहैं। या बात अउर है कि बाद म उइ एहि पर दस्तखत करै त मना कइ दीन्हेनि।<br /><br />जानकार लोग हसरत मोहानी केरि तुलना मशहूर रूसी लेखक गोर्की तेरे करत हैं। अउर मजे कि बात या है कि हरसत मोहानी केरि सोच जहां लेनिन तेरे बहुत प्रभावित रहै, ह्औने गोर्की केरे लेखन पर गांधी क्यार बहुत असर रहा। मोहानी और गोर्की दून्हों मुफलिसी क्यार खराब तेरे खराब दौर देखेन, लेकिन जउन बात इ लोग याक दांय मन मा ठानि लीन्हेनि, वेहि ते टस ते मस ना भे।<br /><br />उनक्यार एकु शेर उनके बारे म सब कुछ साफ साफ कहि देति है-<br /><br />हज़ार खौफ़ हों पर ज़बां हो दिल की रफ़ीक<br />यही रहा है अज़ल से कलंदरों का तरीक़..<br /><br />(जारी...)</div>Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-92090947776026118162008-10-17T11:29:00.000+05:302008-10-17T11:55:28.214+05:30अलैया बलैया या कि बल्ला उपलामुंबई<br />17 अक्टूबर।<br /><br />आज भोरहरे तेरे खिड़की के पास बइठि क यू सोचित आए कि का वाकई मा ऊई सारी बातै बिला जइहैं, जिनका देखि के हम पंचे बड़े भएन। काल्हि मुंबई म बहुत गर्मी रहै, टेंपरेचर 37 डिग्री के आसपास रहै। शाम क तनुक मौसम जुड़ान तो हम कहा कि चलौ थोड़ी द्यार टहिल लीन जाए। टहलत टहलत बड़ी देर हुइगै और तेहिलेहे हमार याके संगी होनै आईगे। खाना खाएक वक्त हुइगा रहै तो हम पंचै चले गेन पास क याक रेस्टोरेंट मइहां।<br /><br />बात चलि परी दिल्ली ते शुरू भै हिंदी अख़बार नई दुनिया केरि। एहि की संडे मैगज़ीन में एकु लेख होली क्यारो छपा रहै। एहिका हिंदी क्यार याके बड़े लेखक लिखा हइन। ऊ लेख म पंडित जी लिखेन कि उई होली में अलैया बलैया डारै जात रहैं बचपन मा। और या बात उनका अबहूं याद है। होली जलावे के बाद और अगिले दिन होली मनावे क किस्सौ ऊई बहुत विस्तार तेरे लिखेन। हम अपने साथी त यौ पूछा कि अच्छा बताओ अलैया बलैया होली म डारी जाती हैं कि दीवाली म। ऊई भौचिकिया गे। कहै लाग हां अलैया बलैया डारी जाती हैं, हमहूं गे हन डारै। लेकिन हम कहा सवाल क चकरघिन्नी ना बनाओ, यू बताओ कि अलैया बलैया होरी म डारी जाती हैं कि दीवाली म। ऊई कहै लाग अरे अलैया बलैया वहै ना जेहिम उपला वुपला डारे जात हैं। हम कहा सनई जानत हौ। तनिक द्यार तक ऊई सोचेन फिर कहै लाग कि हां वा सफेद वाली रस्सी जेहिते खटिया कि अरदवाइन कसी जाति है। हम कहा खूब पहिचान्यौ। तो हम पूछा कि या सनई की रस्सी बनति कइसे है, ऊई कहै लाग कि अरे बिरवा में सफेद सफेद रेशा निकरत हैं, वही त रस्सी बनत है। हम कहा सरऊ सफेद रेसा बनै ते पहिले औरौ बहुत पापड़ बेलाई होति है। पहिले सनई के बिरवा जौन अर्हा के बेरवा के एत्ते लंबे लंबे होत हैं उनका काटि के गट्ठर बनाए जात हैं। फिर ई गट्ठर गांव के कौनो ताल तलैया म डारे जात हैं। भैया बोले- हां साफ करै खातिर। हम बतावा- कि साफ करै खातिर नाई, सरऊ सड़ावै खातिर। <br /><br />जब सनई के बेरवा क्यार तना पत्ता सब दस पंद्रा दिन मा गलि जात हैं तो गट्ठर सूखै खातिर धूम म डारि दीन जाति हैं। फिर बेरवा केरि छाल सनई बन जाति है और वहिके तना केरि लकड़ी ईंधन केरे काम आवित है। एहिकौ सरसों के सूखे बेरवा की नाईं पिंजी कहा जाति है। हुई सकत है यूं नांव पिंजर तेरे बना होए। तो सनई की पिंजी क्यार छोट छोट गट्ठर बनाएक वहिंमा थ्वारा मकहरा (मकई क्यार सूख पौधा) बांधा जाति है। बांधे खातिर खटिया बिने तेरे बचिगा बान इस्तेमाल कीन जाति है। और यू जौन बनकि तैयार होति है वा है अलैया बलैया। और अलैया बलैया होरी म नाई बल्कि दीवाली म जलाई जाती हैं। बरसात के बाद घर की साफ सफाई त बचा कचरा गांव के बाहर जलावै की परंपरा बाद म सायद रस्मी बनिगै और अलैया बलैया वही क रूप है। होली म जौन चीज़ जलाई जाति है वहिका कहत है बल्ला उपला। ई गोबर तेरे बनत है। छोट छोट उपलन केरि बान तेरे माला बनाई जाति है और फिर ई माला लइके हम पंचौ जाइत रहै गांव के बाहर होली जलावै। हमार साथी बड़ी द्यार तक हमरी तरफ द्याखत रहे, उनके कुछ समझि आवा औ कुछ ऊई समझेक ड्रामा करत रहै। तो हम कहा कि संडे नई दुनिया क्यार ऊ अंक म हमरे दिल्ली वाले घर मा धरा है। अगली दांय जइबै तो लेते अइबे। हिंदी के तमाम धाकड़ कहै जाए वाले पुरान लेखक यू समझत हैं कि लोक परंपरा आज क्यार लोग बिल्कुल भुला गे हैं तो ऊई जो कुछ लिखि द्याहैं ऊ ब्रह्मा क वाक्य हुई जाई। अइस है नाई पंडित जी। अलैया बलैया अऊऱ बल्ला उपला म बहुत फर्क है और यू फर्क कम ते कम हमका त अबहूं याद है। आगे आवै वाली पीढ़ी क यू याद रही कि नाई पता नाई। नागर साहब तनुक हल्का हाथ धरौ।<br /><br />कहा सुना माफ़,<br /><br />पंकज शुक्लAnonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com6tag:blogger.com,1999:blog-5840390129087181664.post-6032250246474128822008-10-07T00:17:00.003+05:302008-10-07T21:51:00.118+05:30किस्सा पांडे सीताराम सूबेदारबात आगे बढ़ावै ते पहिले पहिले तनुक बानगी द्याखौ। ई कुछ प्रसंग आहीं जउन याक अवधी किताब तेरे लीन गे हैं।<br /><br />1. ठगी क्यार प्रसंग:....रात मा जब हमरे सब रुकेन तौ हमैं इहै सोचि-सोचि कै बहुत देर तक नींद नहीं आई कि ई सब ठग हैं! हम जागै कै पूरी कोसिस किहेन लेकिन थोडी देर बाद सोइ गयन! कुछै देर बीता कि हमार आंख मुर्गा के बांग अस आवाज से खुलि गय! हम उठि के बैठ गयन तो देखेन कि मजदूरन मा से एक-दुइ मनई हमरे लोगन के लगे हैं जे सोवत रहे! हम बहुत जोर से चिल्लायन और हमरे मामा तुरंतै तलवार लइ कै उनकी ओर लपके! ई सब पलक झपकत भय लेकिन तब तक ठग देवनारायन के भाई कै रेसम कै रस्सी से गटई घोंटि चुका रहे और तिलकधारी का बेहोश कई दिहे रहे! मामा तिलकधारी के उपर खडे ठग का काट डारिन और तिलकधारी कै जान बचि गय! यतनी देर मा ठग हमरे मामा कै सोना वाली जंजीर चोराइ लिहिन जेकर दाम अढाई सौ रुपया रहा और तिलकधारी कै तमंचा लै उडै! वहि समय पहरा देय कै जिम्मेदारी तिलकधारी कै रही लेकिन वै सोइ गय रहे! ....<br />2. लरिकवा क गोली मारै क्यार प्रसंग:.....एक दिन लखनऊ के लगे एक घरे मा कयू जने पकरि लिहा गए! वै सब सिपाही रहे! ओन्हैं पकरि कै, बान्हि कै हमरे रेजीमंट कै कमांडर के आगे पेस किहा गय और अगले रोज सबेरे आडर भय कि सबका गोली मारि दिही जाय! वहि समय फैरिंग पारटी हमरे जिम्मे रही! हम सिपहियन से ओनके नावं और रेजीमंट पूछेन! पांच-छह जने के बाद एक सिपाही वहि रेजीमंट कै नांव लिहिस जेहमा हमार बेटवा रहा! हम ओसे पुछेन कि का ऊ लैट कंपनी कै अनंती राम का जानत है औ उ कहिस कि ई वही कै नांव है! अनंती राम बहुत जने कै नांव होत है यहि मारे हम पहिले ज्यादा ध्यान नहिं दिहेन! दुसरे, हम पहिलेन मानि चुका रहेन कि हमार बेटउवा सिंध मा बुखार से मरि गय एहसे बात हमैं नहीं खटकी लेकिन जब ऊ कहिस कि ओकर गांव तिलोई है तौ हमार करेजा हक्क से होइ गय! का ऊ हमरै बेटवा रहा? यहि मा कौनौ सक नही रहि गय जब ऊ हमार नांव लइकै कहिस कि वै हमरे बाबू आंय! फिर ऊ हमसे माफी मांगत हमरे गोडे पै गिरि परा! ऊ अपने रेजीमंट के बाकी सिपहियन के साथे गदर मा चला गय रहा और लखनऊ आइ गय रहा! एक दायं जौन होय क रहा, होइ गय; ओकरे बद ऊ का करत? अगर ऊ भगहूं चाहत तौ कहां जात?ओन्हैं सब का संझा कै चार बजे गोली मारि जाय का रही औ अपने बेटवा का गोली मारै का काम हमहीं का करे का रहा! ई है किस्मत?...... <br />3. काहे भा ग़दर :.....गदर कै आग मुसलमान लगाइन और हिंदू भेडी यस ओनके पीछे-पीछे नदी मा चला गए! बगावत कै असल कारन ई रहा कि सिपहिन का ताकत कै नसा होइ गय रहा और अफसरन के लगे ओन्हैं रोकै कै ताकत नहीं रही! एसे सिपाही ई समझि लिहिन कि सरकार ओनसे डेरात है जबकि सरकार ओनपै भरोसा करत रही, यहि मारे कुछ नही कहत रही! लेकिन केहु के बेटवा बागी होइ जाय तौ ओहका घरे से नहीं निकारि दीन जात! हमैं लागत है कि यहि गदर के लिए बागी बेटवा का जौन सजा मिली है ओकर असर बहुत दिन तक रही। .....भ्रष्टाचार पर विचार:.....बरतानी अफसर ई सुनिकै बहुत गुस्सा होइ जात हैं कि केहू घूस दिहिस है! ओसे पूछा जात है ऊ घूस काहे दिहिस! ओका सायद नहीँ पता होत कि ऊ मनई इहै सोचि कै घूस देत है कि घूस कै कुछ पैसा साहब के लगे जात है! यही मारे ऊ साहब से कुछ कहत नही काहे कि चपरासी से लइकै किलरक तक सब ओसे इहै कहत हैं कि पइसा सहबौ क गय है! हम यस कौनो दफ़्तर के बारे मा नहीं सुनेन जहां किलरक ई न कहत होंय कि साहब घूस लेत हैं! वै चाहत हैं कि घूसखोरी चला करै काहे कि ओनकै तौ जिन्नगी यही से चलत है! हमरे गांव कै पटवारी एक रोज हमसे कहिस कि हमरै गलती रही होई जौन हम्मैं तरक्की नहीं मिली या यतनी देर से मिली!......वइसे बिलैती और हिंदुस्तानी सिपहियन मा ई खुब चलत है और घूस के मामला मा ओनमा कौनो फरक नहीं है! हम जानित है कि साहब लोग घूस नहीं लेते लेकिन हमसे ज्यादा पढा-लिखा कयू मनई दावा से कहत हैं कि साहब लोग घूस लेत हैं! जब वै खुदै इहै काम करत हैं तौ और काव कहिहैं?..... <br /><br />अब हम तुम पंचन का बताई इ किस्सन की असली बात। इ सब किस्सा लीन गे हैं किताब- किस्सा पांडे सीताराम सूबेदार तेरे। सूबेदार सीतारान (१७९७-१८८०) ईस्ट इंडिया कम्पनी औ फिर अंग्रेज सेना मइहां याक सिपाही केरि तरह काम कीन्हेंन। ऊइ पेंशन लइके रिटायर भे रहैं। सीताराम अवध इलाका क्यार रहैं और ऊइ खुदै अपनि आत्म कथा अवधी मइहां १८६०-१८६१ केरे बीच लिखी तेइन। बादि मइहां अहिक्यार अनुवाद अंगरेजी मइहां जेम्स नोर्गत कीन्हेन। ई किताब कित्ता खास रहै एहि क्यार पता एही बात तेरे चलत है कि अंग्रेजन क टाइम नौकरी खातिर आवै वालेन कइहां या किताब पढ़ब ज़रूरी रहै और एहि केरि याक परिच्छौ होति रहै।<br /><br />किस्ता पांडे सीताराब सूबेदार क्यार जौन रूप अब मिलति है, वौ सीताराम पांडे क्यार लिखा ना आए। या किताब बाद मइहां मशहूर पत्रकार मधुकर उपाध्याय (पहिले उइ बीबीसी केरी हिंदी सेवा म रहैं फिर हिंदुस्तान आइके औरी औरी जगह काम कीन्हेन। सन १९१५ मइह सर गिरिजाशंकर वाजपेयी सिविल सेवा केरे अपने इंटरव्यू मइहा कहा तेइन कि या किताब सीताराम पांडे ने उनके दादा कइहां दीन तेइन। बादि म वोउ या किताब पढेन लेकिन बाद मइहां या किताब उनते कहूं खो गै। मधुकर उपाध्याय अहिका ढूंढेक बहुत कोशिश कीन्हेन लेकिन बेचरेउ ढूंढि ना पाए। फिर उइ यह किताब फिर ते लिखेनि अउर अवधी म लिखेनि। या किताब कुछ साल पहिले नई दिल्ली केरे सारांश प्रकाशन तेरे छपी रहै।Anonymoushttp://www.blogger.com/profile/16312720514784919531noreply@blogger.com8